© Lại Nguyên Ân 2003
Văn bản sưu tầm, giới
thiệu, hiệu chỉnh, chú giải
Lại Nguyên Ân
Lại Nguyên Ân Phan Khôi và cuộc thảo luận sử học năm 1928 trên Đông Pháp Thời Báo
Lại Nguyên Ân
Lại Nguyên Ân
• SỰ KHỐNG CÁO CỦA ĐNN THÊM VINH DỰ CHO TÒA SOẠN TL ? • ĐUỐC NHÀ NAM BIẾT PHẢI, TRUNG LẬP RÚT BỚT MỘT MẶT QUÂN • VỀ CUỘC BÚT CHIẾN CỦA TRUNG LẬP CHÚNG TÔI VỚI ĐUỐC NHÀ NAM • CÙNG CÁC ĐỘC GIẢ YÊU QUÝ - NÓI VỀ ĐẢNG LẬP HIẾN Ở NAM KỲ I. Cái chủ nghĩa của đảng Lập hiến ở Nam Kỳ II. Đảng Lập hiến có thế lực mà không biết dùng III. Cái sai lầm của đảng ấy trong đường chánh trị IV. Đảng viên và cơ quan của đảng ấy V. Một điểm thất sách lớn nhứt, là tại hồi đầu Đuốc nhà Nam xuất bản… VI. Đảng Lập hiến với thanh niên VII. Hiệp quần với phân đảng VIII. Đảng Lập hiến dầu chưa phải chánh thức. . . IX. Đôi lời biện bạch cùng ông Nguyễn Phan Long X. Nhà chánh trị đời nay cần phải gần với dân chúng, hiệp một với dân chúng XI. “Tập dân vọng" với cuộc biến động vừa rồi XII. Ý kiến chúng tôi về đảng Lập hiến nay sắp sau • CÁI ẨN TÌNH CỦA ĐẢNG LẬP HIẾN ĐƯỢC GIẢI RA TRÊN BÁO • ĐUỐC NHÀ NAM LÀ CỦA ÔNG NGUYỄN PHAN LONG; CÒN TRUNG LẬP BÁO, CÁI TÊN NÓ DẦU DÍNH VỚI IMPARTIAL, NÓ VẪN ĐƯỢC ĐỒNG BÀO YẾU QUÝ…. • TRONG TÒA BÁO ĐUỐC NHÀ NAM AI LÀ ĐỨC KỈNH? XIN NGƯỜI ẤY PHẢI TRẢ LỜI CHO TÔI VỀ VIỆC NÀY • VÀI LỜI HỎI ÔNG NGUYỄN PHAN LONG CHỦ NHIỆM ĐUỐC NHÀ NAM • CÙNG ÔNG ĐỨC KỈNH NGƯỜI KÝ TÊN TRONG BÁO ĐUỐC NHÀ NAM • KÍNH CÙNG ÔNG NGÔ QUÝ HÒA - MỘT SỰ BUỒN TRONG BÁO GIỚI I. Ông Nguyễn Phan Long đã bôi lọ cái tên của ông trong làng báo II. Quả nhiên ông Nguyễn Phan Long làm xấu trong trường ngôn luận III. Tôi công kích ông Nguyễn Phan Long cũng như tôi công kích ông Phạm Quỳnh. – “Hội đồng phiệt” cũng như “Học phiệt” • TRUNG LẬP TẠM NGHỈ CÔNG KÍCH ÔNG NGUYỄN PHAN LONG - VẤN ĐỀ CẢI CÁCH I. Muốn duy tân cải cách thì phải bắt từ học thuật tư tưởng mà duy tân cải cách trước II. Cuộc duy tân của Nhựt Bổn cũng bắt từ học thuật tư tưởng mà duy tân trước III. Cái tình thế xã hội Nhựt Bổn còn dễ cải cách hơn xã hội ta ngày nay; cho nên ta lại phải ra sức nhiều hơn Nhựt Bổn IV. Cuộc cải cách của nước Tàu rút lại cũng phải cải cách đến học thuật tư tưởng mới hơi có công hiệu • NGƯỜI PHÁP NÓI TIÊN TRI VỀ THỜI CUỘC XỨ TA • CÁI ĐỊA VỊ CỦA KIỀU DÂN TRUNG HUÊ • VẤN ĐỀ HỐI LỘ GIỮA QUAN TRƯỜNG • DÂN VỚI QUAN • VIỆC CẢI CÁCH KHÔNG PHẢI LÀ VIỆC LÀM LẤY TIẾNG • TRỞ LẠI VẤN ĐỀ LẬP HIẾN • ÔNG ĐẢNG TRƯỞNG ĐẢNG LẬP HIẾN BỊ CÔNG KÍCH MỘT CÁCH CÔNG NHIÊN • LÃNH TỤ VỚI QUẦN CHÚNG • CÒN AI NHỚ GÌ CHUYỆN CẢI CÁCH ? - ĐỌC BÀI “CHIÊU TUYẾT CHO MỘT NHÀ CHÍ SĨ” CỦA ÔNG HUỲNH THÚC KHÁNG • HỌC GIẢ VỚI CHÁNH TRỊ • BÌNH TĨNH MÀ LUẬN NGHỀ LÀM THUỐC - ĐỘC THƯ TÙY BÚT - Có và không - Học giả ở đời loạn - Sự ngay thật của học giả - Hạng quân tử giả dối - Nói thế nào là khiếm nhã - Từ đâu người mình kêu người Tàu là “Chệt” ? - Luận ngữ của Tống nho - LUẬN LÝ HỌC CAI TRỊ CẢ MỌI SỰ Ở ĐỜI - LUẬT MÂU THUẪN LÀ BẤT BIẾN - PHÉP LÀM VĂN I. Cách đặt các quán từ II. Cách đặt đợi danh từ III. Cách đặt động từ IV. Dùng lời quả quyết và lời hồ nghi - PHÉP ĐẶT ĐẦU ĐỀ. LỜI THƯƠNG XÁC CÙNG MINH VIÊN TIÊN SANH - KÍNH ĐÁP MINH VIÊN TIÊN SANH VỀ MẤY BÀI THƯƠNG XÁC CÁCH ĐẶT QUÁN TỪ - ĐÍNH CHÁNH NHỮNG CHỮ MÀ NGƯỜI TA HAY DÙNG SAI NGHĨA - NGƯỜI VIỆT NAM PHẢI VIẾT QUỐC NGỮ CHO ĐÚNG, DÙNG DANH TỪ CHO ĐÚNG - ĐÍNH CHÁNH CÁCH XƯNG TÊN CỦA NGƯỜI VIỆT NAM - SOÁT LẠI MẤY CÁI DANH TỪ NGƯỜI MÌNH THƯỜNG DÙNG - KHOA HỌC THƯỜNG THỨC: - Trí khôn của loài sâu bọ - VỀ BÀI "TỤC NHUỘM RĂNG CỦA NGƯỜI MÌNH" - TẠP TRỞ: CHUYỆN LẠ NHỰT BỔN - LỊCH SỬ CÂY LÚA - TỤC ĐIỂU TÁNG - GIỚI THIỆU VÀ PHÊ BÌNH THÁNH KINH BÁO… - GIỚI THIỆU VÀ PHÊ BÌNH SÁCH TIẾNG PHỔ THÔNG… - SỰ DỊCH SÁCH Ở NƯỚC TA NGÀY NAY LÀ SỰ RẤT CẦN VÀ RẤT QUAN HỆ - TRẢ LỜI BA CÂU HỎI CỦA MỘT VỊ ĐỘC GIẢ - TRẢ LỜI BÀI ÔNG CHU QUẾ LONG BIỆN LUẬN CÙNG TÔI VỀ VẤN ĐỀ VẬN VĂN … - TRẢ LỜI ÔNG CHU QUẾ LONG LẦN CHÓT - KHÔNG BIẾT THÌ HỎI - CÙNG ÔNG HOÀNH SƠN - VÀI LỜI KÍNH ĐÁP ÔNG HOÀNH SƠN - Ơn kẻ dữ không ơn người lành - Văn sĩ nghèo - Vấn đề triết học - Cái quyền sở hữu - Thần khẩu bà Cao buộc xác phàm ông Hoàng - Mật thám, lính kín hay là công an ? - Cái ráp-bo báo hại quá - Cái lớn nhỏ lại. Cái nhỏ lớn ra - Gandhi với Jésus-Christ - Bỏ quách dương lịch đi mà dùng âm lịch là hơn - Thừa trong nhà mới ra bề ngoài - Quân cách mạng đời nay - Hơn hai trăm năm còn thúi - Tưởng tượng và thiệt sự - Người ta bông lơn quá - Tiền và lợi - Biết thì thốt… - Ở tù sốt dẻo - Thơ tức sự - Họ cãi nhau về câu nói - Dục tốc bất đạt - Người đàn bà giỏi thiệt - Mất quyền làm thinh - Ở Tân Định đi Sài Gòn bằng từ Sài Gòn đi Huế - Thiệt quả có dân nào như vậy thì kêu là dân ngu cũng phải - Mấy cái dấu chỉ ra khoa học đời nay là tấn bộ - Tờ kêu hùn lập hội buôn - Tình bầu bạn đời nay - Cắn cỏ kêu ông Trần Trọng Kim mau tái bản sách Nho giáo mà gởi vô Sài Gòn - Văn ông Long độ nầy bậy quá - Mét moi !… - Làm thầy, làm chơi, làm quan, không chịu - Chiến đấu với cái đời mắc mỏ - Con chó giống ông trời - Một việc cải cách mà làm thiệt mau - Người ta với loài vật - Phải chi nước An Nam mình là một nước công nghệ, thì dạo nầy cũng phải bấn trống chiến - Kim tiền và nghĩa vụ - Thuốc trừ rệp - Đất Côn Lôn với đất Trung Kỳ - Chú kép mà ông nghè - Khoái cho ông Mussolini ! - Cái tội của khoa học ? - Người An Nam thương con cách nào ? - Người An Nam hiện đương cần những gì ? - Tại làm sao sanh sự ? - Bởi ông ăn chả nên bà mới ăn nem - Thúi thây - Tiếng An Nam gọn - Phụ nữ với cuộc cải cách - Giấy không có mà dùng, có đâu đem ra đốt ? - A.B.C là ba nước mạnh đứng đầu trong thế giới ngày mai - Ở trên đời nói chuyện dưới đất - Cuộc trị an của chánh phủ và cuộc trị an của nhơn dân - Khoa học với nhơn đạo - Cái nghĩa thật của chữ “đồng bào” - Cái trách nhiệm của dân tiên tấn - Hai ông đều phải hết - Họ có miệng ăn, có miệng nói - Có chết ít nhiều cũng phải - Bên nầy không có ông Huỳnh Đình Điển - [Thầy thuốc bị bắt cóc…] - Lá đơn kiện xã hội - Tội tại con chó với con cua - Quốc ngữ của bọn cọng sản - Trung - Bắc Kỳ sẽ có đảng lập hiến - Cầu mà chết - Kêu thẳng từ 50 năm về trước đến giờ - Rồi đây cũng phải tốn tám cắc sáu mới xong - Anh hùng trên không - Già còm học, đồ mọi ! - Con trâu chết cái sừng còn nhọn - Chó tha giò heo, vì viết quốc ngữ sái - Chịu mất gì với tôi, tôi bày cho - Mèo cho chuột bú - Nếu quả bọn ấy xúi giục như vậy... - Ông Nguyên Văn Vĩnh với bà Hoạn Thơ - Cuộc điều tra từ Sài Gòn đến Long Hải - Cụ lớn cởi máy bay, không nguy hiểm gì cả - Báo “Phổ thông” phê bình ông Phạm Quỳnh - Già có duyên - Than ôi ! Đồng bạc thình lình nhỏ lại ! - Luân thường đảo ngược hay là phong hóa suy đồi - “Buổi nhóm hội đồng quản hạt vừa rồi…” - Muốn đỡ bớt sự giết người nên theo khoa học - Trèo cao té nhẹ - Sợ, sợ huốt, mừng, mừng hụt, nói thành ra nói láo - Cái nầy thì đáng dùng võ lực - Ông Huỳnh Thúc Kháng bỏ mất cái bóp phơi - Không gì đảm bảo cuộc trị an chắc chắn cho bằng nhiều cảnh sát - Quên một cái quên 26 năm nay - Ông Phạm Bá Phổ sao không biết làm như ông Nguyễn Thân ? - Tuồng diễu chăng ? - Nghe đồn cấm sách bắc - Cụ lớn Hồ Đắc Trung với cụ lớn Hồ Đắc Khải - Giả cọng sản - Túng lại thì đến nước nầy - Cái ơn của nhà nước - Bức thơ cảnh cáo - Cái tương lai của nền kinh tế nước nhà - Hiến pháp kiểu mới : quan dân cọng chủ - Của kho - Họ viết báo, họ láo còn quá tôi - Đông Pháp 500 năm sau nầy - Tội nghiệp cho tác giả Truyện Kiều - Nhà nước phải chịu khó can thiệp vào việc gia đình. - Thể thao phụ nữ - Văn chương thầy đồ - Rước với đưa - Cô hồn sống - Quân nầy mới là đáng lo ! - Nhựt Bổn làm ơn cho An Nam - Làm lớn chừng nào, sợ vợ chừng nấy - Thấy “thọ” nầy nhớ sực đến “thọ” kia - Cái thuyết “hành dị tri nan” của Tôn Văn thêm được một cái chứng nữa - “Nhà trứ thuật Pierre Pasquier..” - Thi khẩu vấn giữa tòa - Một sự mới lạ ở chợ Mới - Một năm mười ba tháng - Xưng thần với ai ? - Thế mà có kẻ lấy làm may - Thì cũng như đổi bộ bài vậy chớ gì ? - Thiệt cái đời dễ bị tội quá - “Linh” là vậy đó - Mổ làm gì cà ? - Tưởng Giới Thạch độ nầy thật hẩu lên với Chánh phủ Đông Dương - Cứ hễ đặt tên cho tốt là được - Từ hồi có nhiều cuộc biểu tình - Tôi làm trạng sư cho cụ Bùi đây - Một bọn phá đám - Có lẽ ông Outrey sẽ bị án vu cáo - Lời lịch trần của tôi - Cưới ít đẻ nhiều - Ông trời ổng thử lòng từ thiện của người ta - Đàn bà đa sự quá - Cháo ngô - Cuộc phỏng vấn Diêm Vương - Tôi sống một ngày bằng ông già tôi sống một trăm năm - Chuyện vặt trong kỳ tuyển cử nầy - Cái mánh lới trong cuộc tuyển cử nầy - Ông Nguyễn Phan Long chuyến nầy đi buôn gánh - Té ra giá xã tây mắc quá - Nói tiên tri về cuộc diễn thuyết tại dinh xã tây tối nay - Mong đắc cử hội đồng cũng như trông treo bảng trường thi - Ăn rau mà uống rượu - Tụi họ cũng làm liều dẩu - Cái chết của thanh niên - Thiệt vậy chăng ? Kỳ lắm ! - Phân bì cái hay ; ai lại phân bì cái dở ? - Vụng tính - Trương Văn Bền hạ giả xuất dương - Nói với làm trái nhau - Đồng thời mà chẳng được gặp nhau - Thà lui như vậy mà cao - Ủy một cái, đủ thấy cảnh thái bình - Ngã nghiệp rồi ai nấy xuội lơ - Ai giỏi đoán thì đoán cái nầy chơi - Tương nội 13 là phải cử té ra 26 cũng nên kiêng - Cách chữa bịnh mới ở nhà thương - Hội vạn quốc với cô đầu - Cái món hàng tổng đốc Nghệ An đã thành ra món hàng ế - Oai vua Phụ lục 1 PHẦN TỒN NGHI - Nhớ ngày 24.3 : Tây Hồ Phan Châu Trinh Phụ lục 2 CÁC BÀI CỦA TÁC GIẢ KHÁC LIÊN QUAN ĐẾN PHAN KHÔI - HOÀNH SƠN : Đôi lời về Khổng giáo bàn cùng Phan Khôi tiên sanh - NGUYỄN HOÀNG CẢNH: Lời thưa cùng ông Phan Khôi - PHẠM VĂN DIỄM : Phản kháng bài "Thân oan cho Võ Hậu" - ĐÀO VĂN HẠNH : Nối lời ông Phan Khôi về câu chuyện lý trưởng làm nên tứ trụ - TRẦN TRỌNG KIM : Mấy lời bàn với Phan tiên sinh về Khổng giáo - BÙI THẾ MỸ: Về việc Phan tiên sanh bị "Đuốc nhà Nam" phỉ báng - NGÔ QUÝ HÒA: Trách ông Phan Khôi - PHẠM QUỲNH : Trả lời bài "Cảnh cáo các nhà học phiệt - HUỲNH THÚC KHÁNG : Chánh học cùng tà thuyết có phải là vấn đề quan hệ chung không ? - TRẦN TRỌNG KIM : Mời Phan Khôi tiên sanh trở về nhà học của ta mà nói chuyện - HOÀNH SƠN : Bức thư gửi cho Phan Khôi tiên sanh - VÕ XUÂN LÂM: Luật mâu thuẫn không thích hợp với tư tưởng giới nữa ! - VÕ XUÂN LÂM : Mấy lời đáp lại Phan tiên sanh - HOÀNG TÍCH CHU: Còn cái “Bóp phơi” của tôi ? bác Thông Reo - TRẦN CHÙY : Xin hỏi : Rồi đây ông Phan Khôi phải "mời ra khỏi làng báo chăng ? - Ý kiến "Công luận" đối với bài "Vẽ rắn thêm chưn" của báo Tiếng dân - HUỲNH THÚC KHÁNG : Vẽ rắn thêm chưn - HUỲNH THÚC KHÁNG: Biện chánh lại mấy lời phê bình của ông Phan Khôi - BAN DỊCH SÁCH PHẬT: Lại nói về chuyện dịch sách "Sự tích Phật Thích Ca" - LÊ VĂN KỶ: Sau khi phê bình bổn dịch "Sự tích Phật Thích Ca" - THIẾT KHẨU NHI: Ông Phan Khôi làm mất vui cho việc bầu cử Viện trưởng viện Dân biểu Bắc kỳ - THIẾT KHẨU NHI: Ông Thông Reo tiết lộ việc bí mật của ông Phạm Quỳnh - THIẾT KHẨU NHI: Thông Reo tiên sinh thật lắm giọng reo - CHU QUẾ LONG: Đọc bài "Trả lời 3 câu hỏi của một vị độc giả" của ông Phan Khôi… - CHU QUẾ LONG: Trả lời bài ông Phan Khôi bàn về vận văn
Lại Nguyên Ân
|