|
Tôi đã mất niềm tin vào nước Mỹ như thế nào
Michael Fullilove
(Bản dịch bài “How
I lost my faith in America” của Michael Fullilove, đăng
trên báo The Atlantic, ngày 11/02/2020. Ông là Giám Đốc Điều
Hành của The Lowy Institute, Sydney, Australia).
Trong một ngày giá lạnh tháng
01/2009, tôi đã chứng kiến Barack Obama tuyên thệ nhậm chức Tổng Thống
từ khu công viên National Mall, Washington DC. Lễ tuyên thệ của một
người da màu trước thềm Quốc Hội, một tòa nhà do nô lệ da màu xây dựng,
làm cho tôi nhớ tới sức mạnh đáng kể của nước Mỹ từng làm ngạc nhiên
những kẻ chỉ trích lẫn bạn bè.
Nhưng buổi sáng giá lạnh đó dường như đã qua rất lâu. Chuyện vài năm
qua, chính ra là những biến cố của tuần qua, trong đó có sự thiếu chuyên
nghiêp của Đại Hội đảng Dân chủ ở Iowa, trò hề thô lỗ trong việc đọc
Thông Điệp Hiện Tình Đất Nước hàng năm và sự tha bổng TT Donald Trump về
những tội mà ông ta đơn thuần đã phạm phải, đã làm lay chuyễn niềm tin
này của tôi vào nước Mỹ.
Tôi lớn lên từ Sydney, Australia, nhưng giống như nhiều người Úc khác,
tôi thường nhìn về nước Mỹ. Tôi xem phim của Billy Wilder, đọc Martin
Luther King Jr., Ted Sorensen và Peggy Noonan và nghe nhạc của Aretha
Franklin và Bruce Springsteen. Tôi đã từng viết một cuốn sách về
Franklin D. Roosevelt, người đã từng đưa nền dân chủ Mỹ ra khỏi cơn Đại
Khủng Hoảng, đưa nước Mỹ vào Thế Chiến 2, ra khỏi chủ nghĩa cô lập và
hòa nhập thế giới, dẫn Đồng Minh đến chiến thắng những lãnh tụ độc tài
và đắc cử Tổng Thống 4 lần, vô tiền khoáng hậu. Tất cả những việc làm
này từ con người với thân xác suy nhược của Franklin D. Roosevelt.
Công việc hàng ngày hiện nay của tôi là điều hành The Lowy Institute,
một viện nghiên cứu các chính sách công của nước Úc. Đa số người Úc ủng
hộ liên minh với Mỹ. Nước Úc là đồng minh tin cậy nhất của Mỹ: quốc gia
duy nhất đã tham chiến bên cạnh Mỹ trong tất cả những xung đột thế kỷ 20
và 21. Chúng tôi biết rằng sự hiện diện của Mỹ tại Á Châu trên ba phẩn
tư thế kỷ nay đã đóng góp cho an ninh và thịnh vượng của khu vực này.
Người Úc không mặn mà với chuyện sống trong một khu vực mà Trung Quốc
thống trị. Chúng tôi mong muốn một sự cân bằng lực lượng tại Á Châu,
chấp thuận những tiêu chuẩn quốc tế và cai trị bằng luật pháp cũng như
một sự hiện diện lâu dài của nước Mỹ.
Trong thời gian này, dù cũng có nhiều người nêu ý kiến Mỹ đang trên đà
đi xuống, đặc biệt với chiến tranh Iraq, một cuộc chiến làm hại nước Mỹ
mà nước Úc của chúng tôi cũng có tham gia, tôi vẫn không cho là nước Mỹ
đi xuống. Tôi đã chỉ ra những sức mạnh dài hơi của nước Mỹ, trong đó có
địa lý thích hợp, phân bố dân số lành mạnh, nền kinh tế thị trường và
quân sự đáng gờm.
Và tôi vẫn tin tưởng, cũng quan trọng như sức mạnh của nước Mỹ, vào sự
suy nghĩ của nước Mỹ: một siêu cường dân chủ, một quốc gia có những
khiếm khuyết nhưng vẫn tự luôn sửa chữa để hoàn thiện, một quốc gia có
những sức mạnh đáng nể nhưng vẫn giữ sự cao thượng và tự kiềm chế, một
quốc gia cộng hòa với những giá trị cộng hòa.
Nhưng nước Mỹ cũng luôn còn có một khía cạnh xấu xí. Tháng 06/2015, khi
Trump từ cầu thang dát vàng ở Trump Tower, đi xuống đại sảnh loan báo sẽ
ra tranh cứ Tồng thống, ông ta cũng mang bộ mặt xấu xí kia của nước Mỹ
đi theo với ông ta - những luật sư gian tà biện hộ cho xã hội đen, những
ngôi sao phim khiêu dâm, những màn truyền hình đời thường. Khi ông ta
đắc cử Tổng Thống, ông ta cũng khởi đầu cho một giai đoan bất định của
nước Mỹ.
Trong nước Mỹ, những lời nói việc làm của Trump đã bào mòn những định
chế của Mỹ. Những lời nói trâng tráo của ông đã làm giảm thiểu sự tự tin
của quốc gia và làm những tuyên bố của Moscow và Bắc Kinh là nền dân chủ
(của Mỹ) chỉ là trò hề, trở thành có giá trị hơn.
Chính sách thiên tài của nước Mỹ sau Thế Chiến 2 nằm ở chỗ, như quan sát
của sử gia John Lewis Gaddis: “Washington thiết lập vị trí siêu cường
lãnh đạo thế giới bằng đồng thuận”. Nhưng nếu nước Mỹ quyết ép mọi đồng
mình và đối tác trong tất cả mọi thương thuyết và đưa ra bộ mặt xấu xí
nhất của nước Mỹ, sự đồng thuận này sẽ tan biến.
Những Tổng Thống tiền nhiệm đã định nghĩa lợi ích của nước Mỹ khá rộng
rãi. Nhưng với thời đại Trump, làm sao phần còn lại của thế giới có thể
thấy chỗ đứng của mình trong quan điểm “nước Mỹ trên hết”? Nếu Trump
không động lòng trước việc phanh thây một ký mục gia báo Washington Post
ở ngay trong lãnh sự quán Saudi Arabia hay trước sự giam cầm có thể tới
1 triệu người Duy Ngô Nhĩ trong các trại cải tạo (của Trung Quốc), làm
sao ai có thể thực sự tin là ông ta sẽ quan tâm tới một vài hòn đảo tại
Biển Đông?
Việc đọc Thông Điệp Hiện Tình Đất Nước tuần trước – một phiên bản truyền
hình đời thường, những điều xuyên tạc hài hước và thô lỗ khi nói về Lực
Lượng Không Gian, bi hài kịch Rush Limbaugh – rất phản cảm. Việc chủ
tịch Hạ Viện Nancy Pelosi xé bài diễn văn của Tổng thống cũng vậy. Tôi
rất buồn khi một lãnh tụ nổi trội như bà ấy lại tự để cuốn hút vào khung
cảnh điên cuồng này.
Và điều còn đáng buồn hơn là cảnh đảng Cộng Hòa, đảng của Abraham
Lincoln, của Dwight Eisenhower, của Ronald Reagan, đảng của những giá
trị gia đình, của liên kết đồng mình, của tự do thương mại, đã quyết
định tha bổng Trump trong phiên tòa đàn hặc này.
Chỉ còn có một điểm son là bài diễn văn của Thượng Nghị Sĩ Mitt Romney
trong đó ông ta tuyên bố ông sẽ là Thượng Nghị Sĩ Cộng Hòa (duy nhất) bỏ
phiếu kết tội Tổng Thống.
Trong lời kết thúc bài diễn văn, Romney nói: “Tôi sẽ chỉ là một cái tên
- không hơn không kém - mà thế hệ tương lai của nước Mỹ nhìn vào khi họ
xem xét lại những gì xẩy ra tại phiên tòa này, Họ sẽ ghi nhận rằng tôi
là một trong những Thượng Nghị Sĩ cho rằng những gì Tổng Thống làm là
sai, sai một cách nghiêm trọng. Tất cả chúng ta cao lắm sẽ chỉ là những
dòng ghi chú nhỏ của lịch sử nhưng trong một quốc gia mạnh nhất trên
trái đất, xây dựng từ tự do và công lý, thì sự phân biệt này là đủ cho
bất kỳ mọi công dân nào”.
Trong bài diễn văn này, Romney cũng tuyên bố Hiến Pháp nước Mỹ được gợi
ra từ Thiên Ý. Nhưng Thiên Ý chỉ trọng những người tự họ đứng vững được.
Và những biến cố ở Iowa cho thấy rằng nước Mỷ có thể vẫn chưa chuẩn bị
thay thế Trump. Một đoàn những ứng cử viên Dân Chủ tẻ nhạt đã không lôi
kéo nổi nhiều người đi bầu trong cuôc bầu cử sơ bộ. Và chúng ta cũng
biết rằng đảng Dân Chủ ở Iowa còn chưa biết cách đếm phiếu!
Tôi không tin nước Mỹ đã cáo chung. Nếu Trump được thay thế bằng một
tổng thống bình thường hơn, nước Mỹ vẫn còn có cơ hội phục hồi, tự điều
chỉnh. Nhưng nếu đến tháng 11 này, cử tri Mỹ lại kêu: “Nữa đi, làm ơn”?
Bạo động nào Trump sẽ mang lại thêm cho nước Mỹ và thế giới? Phần còn
lại của thế giới sẽ rút ra thông điệp nào nếu chuyện này xẩy ra?
Thế giới vẫn còn muốn tin tưởng vào nước Mỹ. Nhưng chứng tôi cần nước Mỹ
giúp chúng tôi tin tưởng như vậy.
Mặc Lý (dịch)
(15/02/2020)
Nguồn:
https://www.theatlantic.com/ideas/archive/2020/02/how-americanophile-lost-his-faith-us/606388/
|