Khi
thủ tướng… lạ
Nguyễn
Văn Chiến
Xin
nói ngay rằng “Thủ tướng lạ” không hề là… “Thủ tướng Trung Quốc”.
Nhớ
mấy năm xưa khi các ngư phủ miền Trung liên tiếp bị
tấn công, đánh đập, thậm chí bị bắt cóc đòi tiền chuộc mà báo chí
nhà nước ta vẫn ê a một điều “tàu lạ”, hai điều “tàu bạn”; đã có người
lên Internet nhắc nhở sử gia - đại biểu quốc hội Dương Trung Quốc nên ý
tứ, cụ thể là đổi tên thành… Dương Lạ hay Dương Bạn cho khỏi phạm húy!
Từ
“lạ” ở trên chỉ ngụ ý là vượt ra ngoài “common sense”, tức ra ngoài phạm
vi của nghĩa lý hay trí khôn thông thường.
Diễn
tả bằng tiếng lóng bình dân là “ở cõi trên”, hay “ở trển xuống”.
Trong
bài “Cãi với ông
thủ tướng người xứ cãi” tôi từng nhắc đến cái lạ của Thủ
tướng Nguyễn Xuân Phúc: “kinh
tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là khâu đột phá quan trọng”.
Cụm từ “kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa” này đã được mang
ra nhét vào lỗ tai của dân ta từ mấy chục năm rồi mà thủ tướng cũng lấy
đó làm “khâu đột phá quan trọng” được, có lẽ ngài là loại người không
sống trên cõi trần!
Gần
đây, VnExpess ngày 4.7.2019, VnExpress thông tin “Thủ tướng: 'Các Bộ cắt
giảm điều kiện kinh doanh chưa thực chất'”:
“Tại
phiên họp Chính phủ trực tuyến tháng 6, ngày 4/7, Thủ tướng Nguyễn Xuân
Phúc đánh giá, nền
kinh tế đã đi qua 6 tháng đầu năm 2019 trong bối cảnh tình hình thế giới
trì trệ, có nhiều bất trắc, biến động nhanh.”
Cũng
đúng là logic của người cõi trên!
“Tình
hình thế giới trì trệ” có nghĩa là thế giới hầu như bất động, tiến rất
chậm.
Thủ
tướng vừa mới bảo thế giới “trì trệ”, tiến rất chậm, chư kín kẽ răng lại
nói tiếp rằng thế giới “biến động nhanh”, lối suy nghĩ của thủ tướng quả
là vượt ra ngoài khuôn khổ của không – thời gian.
Ta
sống trong không gian ba chiều, cỡ thiên tài như Albert Eistein thêm
chiều nữa là thời gian, bảo là thời gian co rút, không gian trương nở.
Cỡ thủ
tướng nhà mình cũng vậy!
Sau
đây tôi xin cập nhật một bản tin nói lên tính chất “vượt tầm cỡ” của thủ
tướng.
Ngày
30.6.2019 Cổng Thông tin
điện tử Chính phủ “trân trọng giới thiệu toàn văn bài phát biểu của Thủ
tướng Nguyễn Xuân Phúc (NXP) tại lễ hội hoa sen Nhật – Việt tại thành
phố Kinokawa, tỉnh Wakayama, Nhật Bản, sáng 30/6” .
Tôi
xin đi thẳng vào bài:
-
NXP:
Xin
Kính thưa ngài Ni-cai Tô-si-hi-rô, Tổng Thư ký đảng Dân chủ Tự do Nhật
Bản, Chủ tịch Liên minh Nghị sỹ hữu nghị Nhật Bản – Việt Nam,
Thưa
Ngài Ni-xa-ca I-ô-xi-nô-bư,
Thống đốc Tỉnh Oa-ca-i-a-ma,
Thưa
Ngài Na-ca-mư-ra Xin-di, Thị trưởng thành phố Ki-nô-ca-oa,
Thưa
Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam Umeda Kunio và Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản
Vũ Hồng Nam,
Thưa
các bạn Nhật Bản và Việt Nam thân mến
Góp ý
và nhận xét:
-
Nói
sai, nói thừa!
-
Trừ
nước CHXHCN Việt Nam có bí thư tỉnh ủy và chủ tịch (phó bí thư), còn lại
đứng đầu một tỉnh thì gọi là tỉnh trưởng. Người Anh dùng từ
Governor
nhưng áp dụng cho từng “không gian địa lý” khác nhau, khi dịch sang
tiếng Việt ta phải xem đất đặt tên: đứng đầu ngân hàng quốc gia thì nói
là thống đốc, đại diện vua hay nữ hoàng cai quản một thuộc địa ta gọi là
toàn quyền, đứng đầu một tỉnh thì gọi là tỉnh trưởng!
-
Thị
trưởng là quan chức đứng đầu một thành phố. Nói “Thị trưởng Ki-nô-ca-oa”
là đủ, sao thủ tướng lại nói thừa là “Thị trưởng thành phố Ki-nô-ca-oa”?
2.
NXP:
Hôm
nay, tôi rất vui mừng cùng đoàn cấp cao Chính phủ Việt Nam đến thăm tỉnh
Oa-ca-i-a-ma (Wakayama) tươi đẹp, hiếu khách và tham dự Lễ hội Hoa sen
Việt Nam – Nhật Bản, sự kiện đặc biệt dành riêng cho loài hoa cao quý
được cả người dân Việt Nam và Nhật Bản yêu thích.
Góp ý
và nhận xét:
-
Việt
Nam có câu ca dao:
Trong
đầm gì đẹp bằng sen
Lá
xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị
vàng bông trắng lá xanh
Gần
bùi mà chẳng hôi tanh mùi bùn
Sau
này có thêm câu (của Bảo Định Giang?):
Tháp
Mười đẹp nhất có sen
Việt
Nam đẹp nhất có tên bác Hồ
Tuy
nhiên “tình cảm” của người Việt với hoa sen nay đã khác.
-
Thứ
nhất, thủ tướng cần biết là từ lâu giới trí thức – nghệ sĩ Bắc Hà (thí
dụ nhà thơ Phùng Quán) rất dị ứng với sự “thanh cao” loại “Gần bùn mà
chẳng hôi tanh mùi bùn”. Hoa sen như thế đã vong ân, bội nghĩa, sống nhờ
bùn mà làm cao, làm sang, khinh miệt bùn lầy.
-
Thứ
hai, thủ tướng cũng cần biết thêm là bấy lây nay hoa sen đã bị mang ra
“trây” còn tồi tệ hơn bùn, thể hiện qua những tấm hình mà thỉnh thoảng
dân mạng Việt Nam la ó trên mạng xã hội:
-
-
Mượn
từ “lon” mà Cục trưởng văn hóa cơ sở Ninh Thị Thu Hương e ngại rằng sẽ
có người “thêm mũ, thêm dấu”, tôi xin diễn tả bức hình trên:
Trong
đầm gì đẹp bằng sen
Lá
xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị
vàng bông trắng lá xanh
Gần
“lon” mà chẳng hôi tanh mùi “lon”
(Cũng
xin mở ngoặc thắc mắc luôn một thể: Không rõ bà cục trưởng kia có thấy
ngại cho “thuần phong mỹ tục” hay không khi thủ tướng đi đông đi tây,
đặc biệt là đi các nước nói tiếng Anh và được giới thiệu là “Mr Phúc”
hay “Sir Phúc”?
3.NXP:
Càng
đặc biệt hơn khi tại Lễ hội này, chúng ta được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của
hoa sen Việt Nam, đã vượt muôn vạn dặm đường từ đất nước Việt Nam xa xôi
để cùng khoe sắc với hoa sen Oga Nhật Bản, những bông hoa bừng nở từ hạt
giống đã ngủ yên hai nghìn năm trong quá khứ. Đó là một minh chứng sống
động cho sự kết nối tinh thần sâu sắc, bền chặt giữa nhân dân hai nước
chúng ta.
Góp ý và nhận xét:
-
Đây là
kiểu suy diễn “ngụy nhân quả” (post hoc fallacy). Việt Nam có hoa sen,
Nhật cũng có hoa sen, hạt sen Nhật ngủ yên 2000 năm rồi nay thứ giấc,
việc này có quan hệ gì đến “sự kết nối tinh thần sâu sắc, bền chặt giữa
nhân dân hai nước”?
-
Theo
thủ tướng thì hoa sen Nhật mới được nhân giống trở lại từ những hạt
giống hai ngàn tuổi, tức từ lúc Thiên Chúa Giáng Sinh, lúc nước ta còn
nằm trong tình trạng Bắc thuộc. Thế mà sự “sự kết nối tinh thần sâu sắc,
bền chặt” ấy không đủ để ngăn cản nạn nói năm 1945, tức mới hơn nửa thế
kỷ trước!
4.
NXP:
Thưa
Quý vị,
Giao
lưu giữa hai nước chúng ta bắt đầu từ hơn 1000 năm trước, được xây dựng,
vun đắp qua quá trình giao lưu nhân dân, văn hóa, thương mại và cả những
mối lương duyên đầy ý nghĩa. Giữa đất nước, con người Việt Nam và Nhật
Bản có nhiều nét tương đồng, cũng có nền văn hóa đặc sắc, giàu truyền
thống, coi trọng chuẩn mực đạo đức; người dân cần cù, chăm chỉ, kiên
cường.
Từ thế
kỷ thứ 8, nhà sư Phật Triết của Lâm Ấp Việt Nam
(nay
là Miền Trung) đã tới Nara, kinh đô Nhật Bản để giới thiệu Âm nhạc của
Lâm Ấp thời đó và tới nay vẫn được biểu diễn trong những nhạc khúc của
nhã nhạc Nhật Bản, đó cũng là sự đồng điệu về thanh âm với Nhã nhạc cung
đình Huế của Việt Nam ngày nay. Từ thế kỷ 16 đến thế kỷ 17, rất nhiều
thương thuyền của Nhật Bản đã cập cảng Hội An, một thương cảng quốc tế
phồn vinh ở miền Trung Việt Nam thời kỳ đó, khu phố Nhật Bản cũng dần
được dựng lên tại Hội An, mà giờ đây là điểm đến yêu thích của muôn vạn
du khách Nhật Bản.
Góp ý và nhận xét:
-
Đây
không chỉ là “ngụy nhân quả” mà là ngụy biện toàn phần. Thủ tướng dựng
lên một chuyện không có để rút ra một kết luận chỉ để sướng miệng.
-
Đến
Nhật đọc diễn văn nhắc chuyện “nhà sư ‘Việt Lâm Ấp’ đến Nhật từ thế kỷ
thứ tám”, thủ tướng làm ta nhớ tới hai ông tổng thống Mỹ. Trong bài nói
chuyện tại Đại học Quốc gia Hà Nội ngày 17.11.2000, nguyên Tổng thống
Bill Clinton đã viện dẫn rằng hai thế kỷ trước ông Thomas Jefferson đã
mang giống lúa Việt về trồng tại nông trại của mình ở Virginia, sau đó
(1945) đến lượt Hồ Chí Minh nhắc tên và mượn ý bản tuyên ngôn dân quyền
của ông Jefferson trong bài Tuyên ngôn độc lập. Mười sáu năm sau ông
Obama cũng nhắc lại câu chuyện thú vị này khi đến Hà Nội.
-
Tuy
nhiên câu chuyện mà thủ tướng nêu ra chỉ khiến ta nhớ đến lời của Hồ Quý
Ly “Đọc được bao nhiêu sách mà dám nói chuyện Hán Đường”!
-
Vương
quốc Lâm Ấp (Lin Yi) tồn tại từ khoảng năm 192 đến khoảng năm 605, tức
cuối thế kỷ thứ 2 đến đầu thế kỷ thứ 7, thế mà ít nhất là một trăm năm
sau (thế kỷ thứ 8) lại có “nhà sư Phật Triết của Lâm Ấp Việt Nam”!
-
Nhưng
Lâm Ấp là tiền thân của vương quốc Champa. Đó là vùng đất từ Quảng Bình
đến Quảng Nam, ly khai từ quận Nhật Nam thời Bắc thuộc. Vương quốc này
được xem là giai đoạn khởi đầu cho lịch sử Champa, mở đầu cuộc gặp gỡ
giữa văn minh Trung Hoa và Ấn Độ tại bán đảo Đông Dương, Lâm Ấp sử dụng
chữ Phạn làm ngôn ngữ chính thức.
-
Ta
không thể đánh giá cả một đảng qua hành vi hủ hóa của một ông bí thư chi
bộ, và ta không thể vì một cố ông bí thư tốt người tốt nết mà ca ngợi
cái đảng “thoái hóa, biến chất”! Cứ chấp nhận vương quốc Lâm Ấp kéo dài
đến thế kỷ thứ 8 đi, nhưng chuyện một nhà sư như thế đâu đáng để nêu lên
cái gọi là “quá trình giao lưu
nhân dân, văn hóa, thương mại và cả những mối lương duyên đầy ý nghĩa”?
-
Khi
khai thác câu chuyện trên để minh họa cho tình hữu
nghị Việt-Nhật, thủ tướng đã hóa phép cho thời gian giãn ra thêm
hơn một thế kỷ! Nhưng chưa đủ, thủ tướng còn tiện thể cho “không gian
địa lý” trương nở, phình to ra, chạy dài mấy vĩ tuyến.
-
Thử ôn
lại xem lãnh thổ Việt trong thời kỳ đầu lập quốc cho đến khi nhà sư “Lâm
Ấp Việt Nam đi Nhật” đã bể dâu như thế nào:
i.
Đầu tiên là nhà nước
Văn Lang của các vua Hùng trong truyền thuyết bao gồm
đồng bằng sông Hồng, đồng bằng
sông Mã và đồng bằng
Sông Lam.
ii.
Thời Bắc thuộc lãnh thổ Việt (bị Tàu đô hộ) kéo dài tớ
Hà Tĩnh hiện tại. Thỉnh thoảng các quan cai trị
Giao Chỉ tiến đánh
Chiêm Thành, chiếm thêm vùng đất từ
đèo Ngang đến
đèo Hải Vân nhưng không giữ được lâu vì Chiêm Thành thường
phản công giành lại.
iii.
Việt Nam giành lại độc lập sau khi
Ngô Quyền đánh bại
nhà Nam Hán vào năm
938. Lãnh thổ
lúc này gồm khu vực
Bắc Bộ và 3 tỉnh
Thanh Hóa,
Nghệ An,
Hà Tĩnh, tương đương với lãnh thổ
Văn Lang
iv.
Tới tận năm năm 1069,
Lý Thánh Tông đánh
Chiêm Thành và sau đó vua Chiêm cắt vùng đất phía bắc dâng
cho Đại Việt. Vùng đất này thuộc tỉnh
Quảng Bình và một phần Quảng Trị. Năm 1306
Chế Mân dâng châu
Ô và chậu
Rí cho vua
Trần Anh Tông để làm sính lễ cưới
công chúa Huyền Trân của Đại Việt, đó nam
Quảng Trị và
Thừa Thiên-Huế ngày nay.
-
Như
vậy thì khái niệm “nhà sư Lâm Ấp – Việt Nam” của Thủ tướng không chỉ
buồn cười mà còn sặc giọng “bành trướng”. Vì lẽ bọn “bành trướng bá
quyền Bắc Kinh” cũng sử dụng những luận điểm tương tự để dạy con trẻ
chúng nhằm chúng hiểu rằng lãnh thổ Việt Nam hiện tại vốn là của Tàu.
-
Nói
theo thủ tướng thì lịch sử nước Mỹ không chỉ gói gọn trong “hơn hai trăm
năm văn hiến” mà cũng như nước ta, có dư bốn ngàn năm! Vì trước khi
người Mỹ đặt chân đến ở đây đã có “người da đỏ American”, tương tự “nhà
sư Lâm Ấp Việt Nam”.
5.
NXP:
Quan
hệ hợp tác, hữu nghị giữa hai nước không ngừng phát triển mạnh mẽ, sâu
rộng, toàn diện và ngày nay, quan hệ Việt Nam và Nhật Bản đã trưởng
thành trên tầm cao mới Đối tác chiến lược sâu rộng vì hòa bình và thịnh
vượng ở châu Á (3/2014).
Cùng
với sự phát triển của quan hệ hai nước, giao lưu hợp tác giữa các địa
phương của Nhật Bản, trong đó có tỉnh Oa-ca-i-a-ma với Việt Nam đang
phát triển tốt đẹp mang tính bổ trợ cho nhau và đạt nhiều kết quả thực
chất về du lịch dịch vụ, nông nghiệp hiện đại, đã thành công trong mô
hình phát triển bền vững. [..]
Góp ý và nhận xét:
Kẻ thù
của kẻ thù ta là bạn của ta. Việt Nam và Nhật hiện đang bị Trung Quốc
tranh giành lãnh thổ nên việc trở thành “đối tác chiến lược” là điều dễ
hiểu. Chuyện là vậy, nhung thôi, cũng đừng quá câu nệ mà chấp nhận lời
tán dương hoa mỹ của ông thủ tướng,
-
Nhưng
“quan hệ hữu nghị… mạnh mẽ, sâu rộng, toàn diện” kiểu gì mà chỉ một
“tỉnh Oa-ca-i-a-ma” cũng có thể quan hệ với nước Việt Nam như thể là một
quốc gia độc lập?
-
6.
NXP:
Ca dao
truyền thống Việt Nam có câu:
Hoa
sen sao khéo giữ màu,
Nắng
nồng không nhạt, mưa dầu không phai
Xin
được mượn câu ca dao mang đầy ý nghĩa này thay cho lời chúc Lễ hội hoa
sen thành công tốt đẹp và chúc quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng Việt
Nam – Nhật Bản, quan hệ giữa Việt Nam và tỉnh Oa-ca-i-a-ma ngày càng
phát triển mạnh mẽ, tình thân sâu sắc thắm màu, không phai.
Xin
cảm ơn.
Góp ý và nhận xét:
-
Nói
“ca dao” là được rồi, sao phải chêm “ca dao truyền thống”?
-
Nói
thế, chắc là ông thủ tướng thừa nhận sự tồn tại của “ca dao phi truyền
thống” thí dụ như mấy câu từ Bắc truyền vào Nam sau năm 1975:
Mỗi
người làm việc bằng hai
Để cho
cán bộ có đài có xe
Mỗi
người làm việc bằng ba
Để cho
cán bộ có nhà, có ti vi
Mỗi
người làm việc bằng tư
Để cho
cán bộ ăn dư, có thừa
Mỗi
người làm việc bằng năm
Để cho
cán bộ chúng nằm chúng ăn!
Tóm
lại thủ tướng không chỉ “lạ” mà còn sai, sai rất nhiều.
Nói về
sai thì trên đời này có nhiều kiểu sai: sai do sơ suất, sai do dốt, sai
do ngu.
Kỳ tới
tôi sẽ bàn thêm về chuyện này!