Theo báo cáo mới nhất của hãng đánh giá tín dụng Moody’s, nợ xấu trong hệ thống ngân hàng Việt Nam ước tính ở mức thấp nhất là 15% tổng tài sản. Con số này cao hơn gấp ba lần số liệu Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (SBV) công bố vào cuối năm ngoái là 4.7%.

Trao đổi với BBC từ cuối năm ngoái, Moody’s đã tỏ ‎ý không tin tưởng số liệu của Ngân hàng Nhà nước, nhưng phải đến bây giờ họ mới có số liệu ước tính cụ thể.

“Vốn hiện hữu không đủ để bù các khoản lỗ có thể phát sinh từ những yếu huyệt tràn lan trong chất lượng tài sản,” Gene Fang, Phó chủ tịch của Moody’s và là chuyên viên nghiên cứu cao cấp cho biết.

“Thêm vào đó, trong vòng 12-18 tháng tới, sẽ không có nhiều cải thiện đáng kể trong việc huy động để bổ sung vốn.”

Ông Fang cho rằng nhu cầu vay nợ thấp từ khách hàng đã làm giảm mạnh tỷ suất sinh lời của các ngân hàng, khiến cho việc giải quyết những vấn đề tồn đọng càng khó khăn hơn.

Nếu ước tính của Moody’s là chính xác, con số nợ xấu của hệ thống ngân hàng Việt Nam gần bằng với quốc gia đang chìm trong khủng hoảng của Châu Âu là Hy Lạp (17%), và cao hơn rất nhiều so với các nước trong khu vực như Thái Lan (2.7%), Indonesia (2.1%), hay Trung Quốc (0.9%), theo số liệu của World Bank.

Nhiều tổ chức tài chính quốc tế khác cũng có chung nhận định với ước tính của Moody’s. Rabobank, tập đoàn tài chính-ngân hàng của Hà Lan, cho rằng nợ xấu của hệ thống ngân hàng Việt Nam rơi vào khoảng 8-16%.

‘Vấn đề từ gốc’

Moody’s tiếp tục đưa ra những cảnh báo về tính thiếu minh bạch trong hệ thống ngân hàng, trong khi đánh giá các chính sách đề ra là chưa hiệu quả.

Những quyết định gần đây, ví dụ như thành lập công ty xử l‎ý nợ xấu VAMC, không trực tiếp giải quyết vấn đề thiếu vốn trong hệ thống ngân hàng, Moody’s cho biết.

Trong một cuộc phỏng vấn với BBC mới đây, chuyên gia tài chính tế Bùi Kiến Thành cho rằng Ngân hàng Nhà nước đã ‘không nghiêm túc’ và ‘thiếu trách nhiệm’ trong việc giải quyết các bất cập của hệ thống.

Bình luận sau phán quyết của tòa về qui trách nhiệm cá nhân thay vì trách nhiệm ngân hàng với lập luận là ngân hàng “không biết” [hoạt động lừa đảo], ông Thành nói "quản lý ngân hàng ở Việt Nam nó có vấn đề từ gốc của nó chứ không phải là một trường hợp riêng lẻ."

“Hệ thống ngân hàng Việt Nam hiện nay đang hoạt động ngoài vòng pháp luật, không tôn trọng điều khoản của luật về vấn đề lãi trần cho vay, vân vân.

"Mọi chuyện rất đáng trách, NHNN ở đâu mà không xử lý các việc vi phạm của cả hệ thống ngân hàng như thế? Đưa đến nợ xấu tràn lan, chiếm tới 15%-17% tổng dư nợ là như thế nào? Đồng thời tạo điều kiện để giết chết hàng vạn, hàng chục vạn doanh nghiệp với lãi suất độc hại hai mươi mấy phần trăm là như thế nào?

"Tức là anh có biết rõ trách nhiệm và quyền hạn của một ngân hàng trung ương hay không? Hay là anh không biết? Không thể nào lại có ngân hàng trung ương mà để xảy ra hoạt động trong hệ thống ngân hàng thương mại mà chúng ta thấy như thế trong cả 10 năm nay được.

"Do vậy quản lý ngân hàng ở Việt Nam nó có vấn đề từ gốc của nó chứ không phải là một trường hợp riêng lẻ", ông Thành nói thêm.

Trong báo cáo kể trên, Moody’s đánh giá cao sự ổn định kinh tế vĩ mô của Việt Nam và cho rằng các biện pháp của chính phủ sẽ có tác động tích cực trong khoảng hai đến ba năm tới. Tuy vậy, triển vọng của hãng này về hệ thống ngân hàng vẫn ở mức tiêu cực.