Chính phủ Việt Nam nói tàu Trung Quốc "chủ động đâm vào tàu Việt Nam" trong lúc đối đầu quanh việc Trung Quốc đưa giàn khoan HD 981 vào vùng biển Việt Nam.

Tại cuộc họp báo quốc tế chiều 7/5, Bộ Ngoại giao Việt Nam tuyên bố Việt Nam đang "kiên trì kiềm chế" nhưng sẽ "tự vệ, đâm trở lại" nếu Trung Quốc tiếp tục đâm vào tàu Việt Nam.

Việt Nam nói một vụ đâm tàu xảy ra sáng ngày 3/5, khi tàu hải cảnh 044 của Trung Quốc đâm thẳng vào mạn phải tàu cảnh sát biển 4033.

Sang ngày 4/5, một tàu khác của Trung Quốc cũng đâm vào tàu của Việt Nam.

Việt Nam cũng cáo buộc Trung Quốc bắn nước vào hàng loạt tàu của Việt Nam, làm hư hỏng và bị thương một số kiểm ngư viên.

Vụ mới nhất vừa xảy ra trưa ngày 7/5, khi một tàu Trung Quốc tiếp tục đâm vào tàu cảnh sát biển Việt Nam.

Việt Nam cũng cáo buộc một máy bay Trung Quốc bay độ cao thấp ngay trên tàu 8003 của Việt Nam để đe dọa.

Ông Trần Duy Hải, Phó chủ nhiệm Ủy ban biên giới quốc gia, Bộ Ngoại giao, tiết lộ sau khi nhận tin về giàn khoan HD 981 được đưa vào vùng thềm lục địa Việt Nam, Hà Nội đã có 8 cuộc làm việc với Trung Quốc, 6 cuộc gặp trực tiếp tại Hà Nội và Bắc Kinh.

Việt Nam đã triệu Đại biện sứ quán Trung Quốc lên trao công hàm phản đối, yêu cầu Trung Quốc phải rút ngay giàn khoan và tàu hộ vệ.

Cũng tại cuộc họp báo, ông Ngô Ngọc Thu, Phó tư lệnh, Tham mưu trưởng, Bộ Tư lệnh cảnh sát biển, nói Trung Quốc đã đưa đến hiện trường 80 tàu các loại tham gia bảo vệ, phục vụ hoạt động giàn khoan HD 981.

Theo ông, trong số này có ít nhất 7 tàu quân sự, cùng các tàu hải giám, hải cảnh, ngư chính, tàu cá, tàu phục vụ khác.

Ông Thu nói hiện có sáu kiểm ngư viên của Việt Nam "bị mảnh kính văng vào, bị thương phần mềm".

"Nếu tàu Trung Quốc vẫn tiếp tục đâm vào tàu Việt Nam, chúng tôi sẽ buộc phải tự vệ, đâm trở lại," ông Thu phát biểu.

Vị trí đối đầu được tin là phía nam đảo Tri Tôn thuộc quần đảo Hoàng Sa, cách đảo Lý Sơn 120 hải lý.

Cuộc chiến ngoại giao

Các kênh chính thống của Việt Nam đều đưa tin về cuộc điện đàm của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh với Ủy viên Quốc vụ Trung Quốc Dương Khiết Trì vào chiều thứ Ba 6/5.

Theo thông cáo của Bộ Ngoại giao Việt Nam, ông Bình Minh đã khẳng định với Trung Quốc rằng việc làm của Trung Quốc "ảnh hưởng tiêu cực đến sự tin cậy chính trị và các mặt hợp tác giữa hai nước, tổn thương tình cảm của người dân Việt Nam".

" Việt Nam không thể chấp nhận và kiên quyết phản đối việc làm này của Trung Quốc; yêu cầu Trung Quốc rút hết giàn khoan HD-981 và các tàu hộ tống ra khỏi khu vực này và cùng đàm phán để xử lý những bất đồng xung quanh vấn đề này."

Ông bộ trưởng cũng tuyên bố: "Việt Nam sẽ áp dụng mọi biện pháp phù hợp cần thiết để bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng của mình".

Bộ Ngoại giao Việt Nam xác nhận trong thông cáo rằng bên cạnh giàn khoan 981 của Tổng công ty Dầu khí Hải dương Trung Quốc, nước này còn điều động một số lượng lớn tàu các loại, kể cả tàu quân sự, tới khu vực mà Việt Nam tuyên bố chủ quyền.

Bộ này không nói phản hồi của phía Trung Quốc là gì, nhưng cho biết Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, trưởng đoàn đàm phán Chính phủ về biên giới lãnh thổ phía Việt Nam Hồ Xuân Sơn cũng đã có điện đàm với người đồng nhiệm Trung Quốc Lưu Chấn Dân "để giao thiệp nghiêm túc vụ việc trên" vào hôm 4/5.

Cũng trong hôm đó, đại diện Bộ Ngoại giao Việt Nam đã gặp đại biện Đại sứ quán Trung Quốc tại Hà Nội để trao công hàm phản đối của Bộ Ngoại giao Việt Nam gửi Bộ Ngoại giao Trung Quốc.

Phía Trung Quốc xác nhận đã có các cuộc điện đàm nói trên.

Tân Hoa Xã cho hay trong cuộc nói chuyện với Bộ trưởng Phạm Bình Minh, Ủy viên Quốc vụ Trung Quốc Dương Khiết Trì đã "yêu cầu phía Việt Nam dừng ngay việc cản trở hoạt động của các công ty Trung Quốc tại Tây Sa (Việt Nam gọi là Hoàng Sa)".

Phía Trung Quốc cũng đưa ra những phản đối tương tự phản đối của Việt Nam, đồng thời kêu gọi Việt Nam "chấn chỉnh việc làm sai trái vì quan hệ chung giữa hai nước".

Hãng tin nhà nước Trung Quốc nói Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Lưu Chấn Dân đã "triệu tập" Đại sứ Việt Nam tại Bắc Kinh, ông Nguyễn Văn Thơ, để phản đối.

Đối đầu trên biển

Trong khi đó, Hoa Kỳ bắt đầu lên tiếng về vụ giàn khoan 981.

Hôm 6/5 tại Hong Kong, chặng dừng chân trước khi tới Việt Nam ngày 7/5, Trợ lý Ngoại trưởng Hoa Kỳ chuyên trách Đông Á và khu vực Thái Bình Dương Daniel Russel nói với các phóng viên rằng Mỹ đang tìm hiểu vụ này và kêu gọi các bên kiềm chế.

Ông Russel được hãng Reuters dẫn lời nói: "Chúng tôi tin rằng các nước tuyên bố chủ quyền [ở Biển Đông] đều cần thận trọng và kiềm chế".

"Nền kinh tế toàn cầu quá mỏng manh và sự ổn định tại khu vực quá quan trọng để mà mạo hiểm vì lợi ích kinh tế ngắn hạn."

Sau đó một vài tiếng đồng hồ, Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Jen Psaki nói tại Washington: "Chúng tôi đang xem xét vụ việc một cách thận trọng".

"Với các căng thẳng từng xảy ra ở Biển Đông, quyết định của Trung Quốc cho vận hành giàn khoan trong vùng biển tranh chấp là khiêu khích và không có lợi cho việc duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực."

Đây là ngôn từ khá mạnh mà một người phát ngôn ngành ngoại giao sử dụng.

Trợ lý Ngoại trưởng Daniel Russel sẽ có tiếp xúc với các quan chức cao cấp của Việt Nam và tham gia Đối thoại châu Á-Thái Bình Dương Mỹ-Việt ngày 8/5. Chủ đề căng thẳng Biển Đông được cho sẽ nằm trên nghị trình cuộc đối thoại.