|
The New York Times 12-11-13
Lãnh đạo Trung Quốc thúc giục lấy kinh tế thị
trường làm chủ đạo (China’s Leaders Urge More Market Control of Economy) Chris Buckley (tự phiên âm ra tiếng Tàu là Trữ Bách Lượng!) Nổi lên trong hội nghị bốn ngày, kể từ hôm thứ Ba, là việc các nhà lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc đã long trọng tuyên bố đẩy mạnh cải cách để trao cho kinh tế thị trường “vai trò quyết định” trong nền kinh tế và đưa ra kế hoạch thành lập một ủy ban giám sát các vấn đề an ninh quốc gia. Những quyết định này nằm trong những vấn đề được công bố đầu tiên trên phương tiện truyền thông nhà nước, vào cuối phiên họp kín của giới lãnh đạo, mà Chủ tịch Tập Cận Bình đã loan báo đó là cả một sự kiện mang tính đường lối trong nỗ lực của ông nhằm đưa Trung Quốc bước vào một giai đoạn tăng trưởng kinh tế mới. Ông Tập và Thủ tướng Lý Khắc Cường cam kết sẽ “cai sữa” cho nền kinh tế Trung Quốc ra khỏi sự lệ thuộc vào các ngành công nghiệp đang gây ô nhiễm nặng, ngành xây dựng thường do nhà nước điều tiết và việc chiếm đoạt đất đai mà đền bù quá ít ỏi cho nông dân, đồng thời sẽ chia sẻ đầy đủ hơn những lợi ích của sự phát triển đô thị với những người ra đi từ nông thôn. Các báo cáo ban đầu từ cuộc họp được gọi là Hội nghị lần thứ 3 của Ủy ban Trung ương Đảng chỉ đưa ra một bản tóm tắt sơ sài về những gì đã được thảo luận, rằng là khoảng 200 cán bộ cấp trung ương và cấp tỉnh tham dự hội nghị đã thông qua những đề xuất lớn nhằm tìm kiếm sự tăng trưởng cân bằng và công bằng hơn, thông qua cơ chế cạnh tranh thị trường mạnh hơn và một chính phủ hoàn thiện hơn. Bản tóm tắt cho biết những thay đổi theo dự kiến sẽ bao gồm cải cách thuế, hội nhập xã hội đô thị và nông thôn, cải thiện các dịch vụ công và xây dựng một hệ thống pháp luật hiệu quả hơn. Bản thông cáo được cơ quan thông tấn nhà nước Tân Hoa Xã tóm tắt cho hay: “Vấn đề cốt lõi là việc xử lý đúng cách mối quan hệ giữa chính phủ và thị trường. Hãy cho thị trường một vai trò quyết định trong việc phân bổ các nguồn lực, và tạo điều kiện tốt hơn cho vai trò của chính phủ.” Các nhà lãnh đạo đã kêu gọi người dân chuẩn bị cho sự thay đổi có chừng mực, nhưng cũng nói rằng chính phủ muốn xây dựng một xã hội công bằng hơn. Thông cáo của Tân Hoa Xã có đoạn viết: “Hãy coi việc thúc đẩy công bằng xã hội và công lý như điểm xuất phát và cũng là đích đến. Hãy đảm bảo rằng chính phủ sẽ xử lý xác đáng mối tương quan giữa phát triển và ổn định. Chúng ta phải táo bạo với bước những bước đi chắc chắn.” Cùng với tuyên bố trẻ hóa nền kinh tế, ông Tập nỗ lực bóp nghẹt sự đối lập chính trị trong nước đồng thời có động thái cứng rắn hơn đối với nhiều vấn đề đối ngoại. Trong những gì dường như là một nỗ lực để áp đặt kiểm soát mạnh hơn đối với các lĩnh vực kể trên, các quan chức đã phê duyệt việc thành lập một ủy ban an ninh quốc gia mới. Tên chính thức của cơ quan mới là chưa rõ ràng, nhưng truyền thông nhà nước đã sử dụng cùng một cái tên (国家安全委员会) với Hội đồng An ninh Quốc gia của Hoa Kỳ. Trong nhiều năm các quan chức Trung Quốc đã nghiên cứu các cơ cấu hoạt động của cơ quan này và các hội đồng an ninh nước ngoài khác. Các báo cáo ban đầu không giải thích vai trò của hội đồng mới hoặc là nó sẽ làm việc với ban lãnh đạo đảng hiện đang điều phối chính sách đối ngoại như thế nào. Các báo cáo cũng đưa ra chi tiết ít ỏi về những thay đổi trong chính sách kinh tế. Tân Hoa Xã chỉ nói rằng các quan chức cấp cao đã phê chuẩn một quyết định cải cách “sâu sắc toàn diện”. Ông Tập và ông Lý cho biết họ muốn giảm bớt sự kiểm soát của chính phủ trong lĩnh vực đầu tư và kinh doanh tư nhân, khuyến khích chi tiêu tiêu dùng mạnh hơn, và phá vỡ hàng rào ngăn cản hàng triệu người di cư từ nông thôn tiếp cận với trường học, phúc lợi xã hội và nhà ở tại các đô thị. Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo đảng báo hiệu rằng, chính phủ và các công ty nhà nước sẽ tiếp tục đóng một vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế. Thông cáo cho biết, các khu vực ngoài nhà nước và nhà nước là “những nền tảng quan trọng của sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước”. Hội nghị sẽ thiết lập cơ cấu đường lối làm việc rộng rãi cho ông Tập và ông Lý cho một thập niên họ có thể cầm quyền. Thông cáo nói rằng sẽ có “những thành quả dứt điểm” vào năm 2020 trong các lĩnh vực quan trọng nhất của cuộc cải cách. Tuy nhiên, những mục tiêu đó vẫn cần phải được bồi đắp thêm. Các vị lãnh đạo đảng cho biết họ sẽ thành lập một nhóm lãnh đạo mới để phối hợp với những nỗ lực cải cách.
TRẦN NGỌC ANH dịch
|