Nhà quan sát Carl Thayer nói việc thả các nhà bất đồng chính kiến mới đây chỉ là chiến thuật thay vì là chiến lược của Hà Nội.

Trả lời BBC từ Hà Nội, nơi ông đang tham dự hội nghị về Việt Nam với sứ mạng gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc, giáo sư Thayer từ Đại học New South Wales, Australia, nói:

"Việt Nam chịu sức ép của Hoa Kỳ liên quan tới TPP (Hiệp định Đối tác Kinh tế Xuyên Thái Bình Dương) và Hiệp định [hạt nhân dân sự giữa Hoa Kỳ và Việt Nam] 123 do nhân quyền được coi là điều kiện của cả hai văn bản này.

"Bởi vậy Việt Nam đã hành động nhanh chóng để gỡ bỏ những rào cản vốn có thể khiến Quốc hội Hoa Kỳ không thông qua hai hiệp định này."

Ông Thayer cũng nói Bộ Chính trị Việt Nam đã ra nghị quyết từ năm ngoái về việc gia nhập càng nhiều tổ chức đa phương càng tốt và chuyện thả tù nhân của Hà Nội là cố gắng để thực hiện nghị quyết này.

Mặc dù vậy vị giáo sư cũng nói việc thả người chỉ là chiến thuật chứ không phải chiến lược của Việt Nam.

Ông nhận định chính trị nội bộ ở Việt Nam có thể làm cho mọi thứ thay đổi kể cả sự nhượng bộ tạm thời hiện nay.

"Trước khi vào Tổ chức Thương mại thế giới WTO Việt Nam cũng thả một số nhà bất đồng chính kiến.

"Nhưng sau đó họ bắt còn nhiều hơn."

Ông Thayer cho rằng tình hình càng phức tạp và dễ thay đổi khi chỉ còn hai năm nữa là đến Đại hội Đảng sắp tới.

"Có thể sẽ có những tiếng nói chỉ trích mà họ không thể chấp nhận được.

"Và khi đó sẽ có sức ép phải dập tắt những chỉ trích đó."

Kiếm ghế tổng bí thư?

Nhà quan sát Việt Nam lâu năm cho rằng Việt Nam đang mặc cả với Hoa Kỳ và cũng đang để ý tới tư cách mới của họ trong Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc.

"Họ vừa thả những người bất đồng chính kiến vừa dò xét phản ứng của Hoa Kỳ.

"Bởi vì cũng sẽ có những ý kiến nói rằng thả để làm gì nếu cuối cùng Quốc hội Hoa Kỳ vẫn không thông qua TPP và Hiệp định 123."

Ông Thayer cũng cho rằng Việt Nam sẽ chỉ có những động thái vừa đủ để Washington có thể nói với Quốc hội rằng Hà Nội đã có những cố gắng và Hà Nội cũng hiểu Hoa Kỳ cũng có những lợi ích và quan tâm ngoài nhân quyền.

Ông chỉ ra rằng Chủ tịch Trương Tấn Sang đã được mời tới Nhà Trắng ngay cả khi Việt Nam không đạt những tiến bộ về nhân quyền mà Hoa Kỳ đòi hỏi.

Về lâu về dài, ông Thayer nói, Việt Nam sẽ giữ chính sách bảo thủ cố hữu với những người chỉ trích họ.

Vị giáo sư nói ông không tin rằng nhân sự mới trong dịp Đại hội Đảng sẽ diễn ra trong hai năm tới sẽ có những thay đổi cấp tiến.

Ông cũng bình luận rằng Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng muốn chuyển sang làm tổng bí thư Đảng Cộng sản sau hai nhiệm kỳ thủ tướng và ông muốn là một "tổng bí thư mạnh".

Điều đó đồng nghĩa với chuyện ông Dũng phải có một 'thủ tướng đồng minh', người mà hiện chưa có dấu hiệu rõ ràng nào về chuyện ai sẽ là một thủ tướng như thế nếu ông Dũng thực sự có thể trở thành tổng bí thư tại đại hội Đảng tới đây.