Càng ngày càng có nhiều người tỏ ra bất mãn với hệ thống 700 cơ quan báo đài trong nước. Trên các trang mạng xã hội luôn xuất hiện những lời chê bai, chế riễu các cơ quan báo đài nầy cũng như các cán bộ và phóng viên làm cho các cơ quan đó. Trớ trêu là những lời dè bỉu ấy cũng xuất phát không ít từ chính những nhà báo đã hoặc đang làm việc cho hệ thống báo đài nầy.
Những lời dè bỉu thường rộ lên vào những lúc xảy ra các sự kiện được cho là nhạy cảm như: Biểu tình, dân oan khiếu kiện đông người, Trung cộng hiếp đáp ngư dân, Trung cộng xâm lấn chủ quyền, phiên tòa xử các blogger và những người bất đồng chính kiến, đấu đá trong nội bộ đảng...Mới đây nhất, những lời dè bỉu lại rộ lên khi xảy ra sự kiện tàu Trung cộng bắn vào ngư dân và vụ xử gia đình người nông dân bị cướp đất Đoàn Văn Vươn. Nhiều người cho rằng hệ thống báo đài đó đã cho thấy rõ là phải răm rắp tuân lệnh sự chỉ đạo thống nhất từ cấp cao của đảng là phải đưa tin như thế nào, vào lúc nào. Nhiều người đã không tiếc lời miệt thị các cán bộ và phóng viên trong các cơ quan báo đài ấy là hèn nhát, là bẻ cong ngòi bút...

Tuy vậy tôi lại không có cái tình cảm giống như nhiều người đã thể hiện ở trên. Bởi tôi hiểu rằng tất cả hệ thống gồm 700 cơ quan báo đài ấy đều là của đảng cầm quyền, được quản lý chặt chẽ bởi những đảng viên tin cẩn luôn luôn đăng bài vở theo định hướng và theo sự chỉ đạo của đảng. Tôi hoàn toàn thông cảm cho các cơ quan báo đài ấy cũng như thông cảm cho các đồng nghiệp của tôi đang làm trong các cơ quan ấy. Họ không thể làm khác hơn những gì họ đã được chỉ đạo. Nếu ai đó muốn làm khác đi chút xíu, ngay lập tức phải biến ra khỏi các cơ quan báo đài ấy, hoặc bị kỷ luật, hoặc bị hạ chức. Nhiều đồng nghiệp mà tôi biết ở báo Thanh Niên, báo Tuổi Trẻ và nhiều tờ báo khác đã bị như vậy. Và mới đây nhất là đồng nghiệp Nguyễn Đắc Kiên, ngay tức khắc trong 24 tiếng đồng hồ phải rời ra khỏi tờ báo mà anh đang là cán bộ dù cái làm khác đi tuyệt vời của anh không thể hiện ra trên mặt báo đó, chỉ thể hiện ra trên trang blog cá nhân của anh mà thôi.

Do vậy khi một đồng nghiệp nặc danh nào đó ký tên là Lam Sơn của  báo Nhân Dân viết bài luận tội và đả kích tôi một cách sai trái khi tôi được nhận giải Công Dân Mạng, tôi không hề có chút gì phiền bực trong lòng. Có chăng trong tôi chỉ là sự thương cảm người đồng nghiệp ấy, dù nghe theo sự chỉ đạo của tổ chức nhưng trong anh vẫn còn chút lương tâm, còn chút mặc cảm xấu hổ nên đã không dám ký tên thật của mình vào bài viết.

Tôi cũng không hề bất mãn với đảng cầm quyền về sự chỉ đạo thống nhất và độc đoán của họ trên hệ thống báo đài mà họ đang làm chủ. Vì báo của họ nên họ toàn quyền làm việc đó là điều hiển nhiên. Ở các nước dân chủ văn minh thì báo chí thuộc cá nhân, đảng phái hay tập đoàn tài phiệt nào cũng phải làm theo lệnh chủ vậy thôi.

Cái khác là các cá nhân, đảng phái và tập đoàn ấy không cấm các cá nhân và các pháp nhân khác ra báo.

Hai

Đồng nghiệp nặc danh đáng thương của tôi trên báo Nhân Dân đã viết rằng tôi đã đi quá xa khi hí hững tuyên bố lúc nhận giải rằng: Ở VN không có báo tư nhân, hệ thống báo đài đều là của đảng cầm quyền nên tự do báo chí vì vậy mà bị hạn chế. Một vài blog cũng nặc danh nào đó mới mở vội ra để viết bài đả kích tôi đã cho rằng cái giải Công Dân Mạng tôi vừa nhận là giải rắm thối vì khi ra nước ngoài tôi đã nói xấu đất nước. Và blog nặc danh ấy cũng cho biết rằng điều tôi nói xấu đất nước là đã nói rằng ở VN không có báo tư nhân, hệ thống báo chí là của đảng cầm quyền...Nói như vậy là đi quá xa đến phải vi phạm pháp luật ư? Nói như vậy là nói xấu đất nước ư? Nói ra một sự thật khách quan rành rành như vậy là nói xấu đất nước hay sao?

Nếu các trang blog ấy là của một vài kẻ nặc danh hèn kém nào đó thì không có gì phải chấp vì họ đã chịu hạ mình xuống làm kẻ lén lút ném đá giấu tay rồi. Nhưng nếu các trang blog ấy là của các dư luận viên của đảng như đồn đại, thì đảng cũng nên huấn luyện nghiệp vụ và nâng cao trình độ văn hóa của họ lên để họ không vì thiếu hiểu biết mà vô tình bôi nhọ đảng. Vì chính họ đã cho rằng việc đảng làm chủ hệ thống báo đài cuả mình là việc xấu xa.

Ba

Còn tôi thì tuyệt nhiên không cho rằng hệ thống báo chí nằm trong tay đảng là điều xấu xa. Bởi ngay ở các nước dân chủ tiên tiến trên thế giới, bất kỳ chính đảng nào cũng đều nắm trong tay hệ thống báo chí của riêng mình. Hệ thống báo chí đó tồn tại song song với hệ thống báo chí của các đảng phái khác và tồn tại song song với báo chí của bất kỳ tổ chức hay cá nhân nào. Điều làm tôi phiền lòng là ở VN chỉ tồn tại độc nhất một đảng chính trị nên chỉ có độc nhất một hệ thống báo chí và đồng thời không có bất kỳ một tổ chức nào ngoài đảng hay một cá nhân nào có thể ra được báo.

Mới đây trên báo QĐND có bài "Không thể có tự do báo chí không giới hạn" lập luận rằng ở VN vẫn có tự do báo chí mà không cần thiết phải có báo chí tư nhân. Bài báo ấy cho rằng ban ngành nào cũng có báo, địa phương nào cũng có báo, đoàn thể quần chúng nào cũng có báo, lãnh vực nào cũng có báo...vì vậy mà rất tự do báo chí.

Người viết bài hoặc do thiếu hiểu biết, hoặc có hiểu biết nhưng vì sự chỉ đạo của tổ chức đã cố tình lấy số lượng và sự phủ kín các lãnh vực ra để che đậy đi sự lãnh đạo độc tôn của đảng đối với hệ thống báo chí.

Tự do báo chí không có nghĩa là có báo đài phủ kín khắp mọi lãnh vực, mà là trong mỗi lãnh vực có nhiều tờ báo viết theo các đường lối khác nhau, với nhiều quan điểm khác nhau.

Mà để có được điều đó thì không còn cách nào khác hơn là bên cạnh hệ thống báo chí của đảng cầm quyền, cần phải có báo chí của các tổ chức ngoài đảng và của các cá nhân. Bộ phận lớn nhân loại văn minh đi trước đã làm như vậy, ta đi sau và cũng không vô cùng tài giỏi gì để có thể sáng tạo ra một kiểu cách tự do báo chí không giống ai được.

HNC