|
Tạp chí Tuyên Giáo
Về “tự diễn biến”, “tự
chuyển hóa”
Vũ Ngọc Hoàng
Một số năm gần đây, nhiều văn bản của Trung ương, và gần nhất là nghị
quyết TW 4 khóa XII, khi nói về vấn đề suy thoái của một bộ phận cán bộ
đảng viên, đã nhấn mạnh cụm từ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Trong
cán bộ, đảng viên và nhân dân cũng còn các cách hiểu không giống nhau.
Đó là lý do khiến tôi muốn tiếp cận vấn đề này, mong góp vài ý kiến để
bạn đọc tham khảo.
“Tự” là tự mình, do mình, chứ không phải do ai
bắt mình phải thế. Tự mình thì mình phải chịu trách nhiệm chứ không đổ
lỗi cho ai, tức là loại trừ nguyên nhân kẻ khác phá ta. Phá là việc của
họ, còn tự diễn biến, tự chuyển hóa là việc của chính ta, tự ta, do ta.
Nhưng “tự diễn biến” muốn nói ở đây là “tự” của ai? Theo tôi, không phải
là của nhân dân. Nhân dân không có “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.
Trách nhiệm trực tiếp trong việc này nếu để xảy ra sẽ thuộc về nhà nước
và đảng cầm quyền, chứ không phải do nhân dân.
Trước đây ít năm ta hay nói về việc phải cảnh
giác các âm mưu của thế lực thù địch và cơ hội chính trị tác động lôi
kéo nhân dân theo hướng “diễn biến hòa bình” nhằm thay đổi chế độ chính
trị. Nhưng đó là nói về “diễn biến hòa bình”. Còn “tự diễn biến”, “tự
chuyển hóa” theo tôi hiểu là nói về hệ thống chính trị, trước nhất là
cán bộ của hệ thống chính trị ấy. Mà cán bộ không có chức vụ quan trọng
thì dù cá nhân người ấy có thay đổi cũng không dễ gì chuyển hóa được ai.
Đáng lo và đáng đề phòng nhiều, chính là cán bộ có chức quyền, nhất là
cấp chiến lược.
Thế giới và cuộc sống quanh ta không đứng yên,
không cố định, không bất biến, mà ngược lại nó phải vận động, biến đổi
liên tục, không ngừng. Vận động là phương thức tồn tại của mọi sự vật và
hiện tượng. Đó là quy luật tất yếu của cuộc sống. Tự diễn biến, tự
chuyển hóa cũng là một sự vận động, do vậy, nó cũng là tất yếu khách
quan. Ba mươi năm qua, Đảng CSVN đã chủ trương đổi mới. Hiện tại cũng
đang chủ trương phải tiếp tục đổi mới, mạnh mẽ, toàn diện và đồng bộ
hơn. Chủ trương đó là đúng, rất đúng, không có gì phải bàn cãi. Trong
quá trình thực hiện đổi mới, ta đã độc lập tư duy, tự mình nghĩ ra việc
này, việc khác và cũng tự mình tổ chức thực hiện để thay đổi. Tự là
đúng, là chủ động, không bị động. Đó là tự đổi mới. Bản thân việc tự đổi
mới cũng là tự diễn biến, tự chuyển hóa đó thôi. Cho nên, việc tự diễn
biến, tự chuyển hóa cũng là đương nhiên, tất yếu, và không hàm ý là xấu
hay tốt. Để nói nó tốt hay xấu thì phải xem thử nó diễn biến theo hướng
nào. Hướng nào đó sẽ là tốt, là cần thiết. Hướng nào đó sẽ là xấu, là
nguy hại, phải ngăn ngừa. Và cũng có hướng không tốt, không xấu, đó là
trạng thái tạm thời. Trong một số văn bản chính thống, cụm từ “tự diễn
biến”, “tự chuyển hóa” thường viết trong ngoặc kép. Tôi nghĩ thế là
đúng, hàm ý muốn chỉ ra một xu hướng không lành mạnh, một xu hướng xấu,
phải đề phòng, phải ngăn ngừa, chứ không phải là tự diễn biến, tự chuyển
hóa một cách bình thường.
Như đoạn trên đã nói, biến đổi không ngừng là
một tất yếu, là yêu cầu nội tại, tự nó, của sự vật, và xã hội. Trong
thời kỳ quá độ, sự biến đổi như vậy càng nhiều hơn.
Mọi việc không thể đứng yên. Nếu
không tốt thì sẽ xấu. Vì vậy, cần phải tốt, để không bị xấu. Muốn có sự
biến đổi theo hướng tốt, không bị rơi vào xu hướng xấu thì phải liên tục
dẫn dắt và tác động theo hướng tốt. Tích cực đổi mới, kể cả thường xuyên
và căn bản, theo đúng hướng, có cơ sở khoa học-khách quan, là cách tốt
nhất để không rơi vào “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” theo hướng xấu.
Cuộc sống biến đổi liên tục, không đổi mới thì tất yếu sẽ tha hóa. Sự
bảo thủ và trì trệ giam cầm cuộc sống, kìm hãm nó, trong khi cuộc sống
nhất thiết không chịu đứng yên, phải vùng vẫy để thoát ra, vậy là mâu
thuẩn và xung đột, mà rồi trước sau gì cũng phải mở lối đi cho cuộc sống
tiến lên. Tốt nhất là nên chủ động đổi mới sớm, không để bị động. Không
thể khác được. Không chống lại quy luật được. Trong lịch sử, mọi triều
đại đã phải đi qua, chỉ có sự thật bướng bỉnh thì còn ở lại. Không nhận
thức rõ điều đó, mà cứ bảo thủ, không chịu đổi mới, không đủ nhạy bén để
chủ động thúc đẩy theo hướng đi đúng thì đến một lúc nhất định sẽ phải
trả giá đắt. Thậm chí là đổ vỡ.
Thế
nào là tự diễn biến, tự chuyển hóa theo hướng tốt? Đó là sự vận
động tự nhiên, theo đúng quy luật khách quan, với sự lành mạnh về động
cơ, với các quyết định có đủ cơ sở khoa học, đem lại lợi ích chính đáng,
hiệu quả, bình đẳng cho từng con người và cho cả cộng đồng xã hội. Mấy
năm trước cũng có một số ý kiến cho rằng có những người tuy có “lợi ích
nhóm” nhưng họ có khả năng đổi mới thì nên giao cho họ làm, tham nhũng
đủ rồi thì không tham nhũng nữa, còn tốt hơn là không “lợi ích nhóm”
nhưng bảo thủ trì trệ? Tôi đã có lần viết và trả lời phỏng vấn là coi
chừng “gởi trứng cho ác”. Đó là một kiểu suy nghĩ không trên nền tảng
của văn hóa. Chẳng thể nào có thể dẫn dắt xã hội đi theo hướng tốt bằng
những động cơ xấu, cá nhân chủ nghĩa và bè phái vụ lợi. Đạo đức là cái
gốc. Đó là ý kiến của bác Hồ, và cũng là tư duy khoa học. Đạo đức là cái
cốt lõi của văn hóa. Văn hóa là những gì thuộc về con người, là dấu vết
của con người “in” trong tự nhiên, là tính người, chất người, là chữ
“Người” viết hoa. Không có đạo đức thì mất tính người, mất chất người.
Không thể trao gởi cơ đồ, sự nghiệp của dân tộc và đất nước vào tay
những con người vô đạo đức. Đừng nghe họ lập luận kiểu mị dân. Mặt khác,
chỉ có động cơ tốt chưa chắc thúc đẩy được xã hội theo hướng tốt. Nếu
như chủ quan, bảo thủ, bất chấp khoa học, không đủ nhạy bén và thông
minh để nhìn ra lẽ đúng thì cũng có thể sai lầm, dẫn xã hội đi theo
hướng xấu, thậm chí là đến bờ vực của sụp đổ, dù không cố tình như vậy.
Trong trường hợp đó, vẫn là có lỗi, thậm chí là có tội với nhân dân, dù
có thể không phải động cơ xấu, mà chỉ là do không đủ trí tuệ, năng lực
và lòng dũng cảm.
Thế nào là “tự diễn biến”, “tự chuyển
hóa” theo hướng xấu? Nguyên nhân tại đâu và ngăn ngừa cách nào?
Để nói sự diễn biến và chuyển hóa ấy là xấu hay tốt thì phải căn cứ vào
kết quả, hậu quả do nó gây ra. Thực tiễn là cơ sở để kiểm nghiệm chân
lý. Tốt xấu là khách quan. Các ý muốn chủ quan bảo thủ, duy ý chí không
phải là căn cứ để khẳng định tốt xấu, dù cho nó đã được ghi trong nhiều
văn bản. Kết quả thực tế và cơ sở khoa học mới là căn cứ để đánh giá.
Nhưng đối với một sự vật hay hiện tượng đang diễn biến, đang chuyển hóa
thì chưa có kết quả thực tế cuối cùng để đánh giá là tốt hay xấu, mà đợi
cho đến khi có kết quả cuối cùng thì quá lâu hoặc phải trả giá quá đắc,
vì vậy, đối với các trường hợp ấy, căn cứ chủ yếu, và trong nhiều trường
hợp là căn cứ duy nhất, để đánh giá tốt xấu, đó là các cơ sở khoa học và
tư duy lô-gic. Trong lĩnh vực khoa học tự nhiên, một người nào đó, chỉ
một mình, ngồi trong phòng làm thí nghiệm, vẫn có thể tìm ra được chân
lý. Còn trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, sự tiếp cận chân lý
chủ yếu phải bằng tranh luận, đối thoại bình đẳng, thông qua các hội
thảo, các diễn đàn khoa học và thông qua thực chứng (nếu có thể). Nói
vậy để thấy rằng, để đánh giá sự diễn biến và chuyển hóa cần phải có
cách tiếp cận mở, chứ không phải áp đặt bằng ý chí chủ quan. Đối với xã
hội VN hiện tại, xu hướng “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” đáng lo nhất
không phải là từ ý nghĩ, tư tưởng mà là do hành động, từ hành động. Tất
nhiên, phần lớn hành động của con người đều gắn với những suy nghĩ, tư
tưởng; các quan điểm sai trái nếu lan rộng cũng dẫn đến “tự diễn biến”.
Nhưng cái “tự diễn biến” nguy hiểm nhất chính là hành động trên thực tế,
chứ không phải lời nói. Đối với luật pháp tiến bộ thì suy nghĩ không cấu
thành tội phạm. Suy nghĩ, tư tưởng của con người là cái tự do. Xã hội
không thể không có tự do về tư tưởng. Chỉ có chế độ toàn trị mới
quản lý, giám sát tư tưởng của con người. Mà toàn trị là thứ chống lại
tự do - giá trị thiêng liêng đối với cuộc sống của con người.
Toàn trị không phải là chế độ dân chủ và tiến bộ, mà là một chế
độ lạc hậu, xa lạ và trái ngược với CNXH. CNXH phải là dân chủ và tự do,
chứ không phải là toàn trị. Nếu cứ bám theo hướng của chế độ
toàn trị thì thực chất đó là sự chệch hướng khỏi mục tiêu XHCN, rời bỏ
CNXH. Phải đề phòng nhiều lúc cái “phi XHCN” lại nhân danh CNXH. Cần
phải có tư duy sắc bén trước những vấn đề như vậy. Không nhầm lẫn cái nó
nhân danh với bản chất thực của chính nó.
“Tự
diễn biến”, “tự chuyển hóa” nguy hiểm nhất chính là sự thoái hóa về
chính trị do “lợi ích nhóm” gây nên. Ban đầu, các “nhóm lợi
ích” nói chung, không phải đã có mục đích xấu về chính trị, mà chỉ là do
lòng tham quá lớn, nặng chủ nghĩa cá nhân, đặt lợi ích cá nhân lên trên
lợi ích quốc gia, dân tộc. Từ đó, đồng tiền làm tha hóa họ về đạo đức.
Đạo đức là giá trị lõi của văn hóa. Đạo đức hỏng tức là nền tảng văn hóa
hỏng. Mặt khác, đạo đức của cán bộ hỏng thì dẫn đến chất lượng của hệ
thống chính trị giảm và niềm tin của mọi người đối với Đảng và Nhà nước
không còn. Khi chất lượng của hệ thống chính trị suy giảm nghiêm trọng
và niềm tin của nhân dân không còn tức là nền tảng chính trị đổ vỡ và do
đó, chế độ chính trị không còn chỗ dựa để tồn tại. Về bản chất thì các
“nhóm lợi ích” mâu thuẩn với nhau, không thống nhất được, do luôn có
xung đột lợi ích. Tuy nhiên, có những thời điểm, khi lãnh đạo Đảng và
Nhà nước quyết liệt thực thi pháp luật về chống tham nhũng thì, do sự
mất còn về “lợi ích” cá nhân và sinh mạng chính trị, các “nhóm lợi ích”
có thể sẽ thỏa hiệp và liên kết với nhau để đối phó và bằng mọi cách
nhằm chống lại các cơ quan lãnh đạo. Kể cả việc họ sử dụng một bộ phận
truyền thông để tác động thông tin nhằm làm cho dư luận lẫn lộn
“trắng-đen”, “phải-trái”, kể cả họ xuyên tạc ý nghĩa và mục đích của
cuộc đấu tranh chống tham nhũng do Đảng và Nhà nước phát động và lãnh
đạo. Họ xuyên tạc rằng, đây là “nhóm này đánh nhóm kia”, nhằm tác động
tư tưởng gây khó cho việc thực hiện chủ trương chống tham nhũng và bảo
vệ cho “nhóm lợi ích”. Khi cần và nếu có thể được thì họ cũng sẵn sàng
thay đổi lãnh đạo để bảo vệ cho quyền lợi bất chính của họ. Đây không
phải là sự đổi mới trong sáng vì lợi ích chung và hầu hết sự thay đổi
như thế sẽ hình thành chế độ độc tài, thối nát, do “maphia-lợi ích nhóm”
chi phối. Như vậy, quá trình đó bắt đầu là chuyện kinh tế, tiếp theo là
văn hóa và cuối cùng thành chuyện chính trị. Nếu giới hạn vấn đề ở mức
thấp hơn, chỉ có tham nhũng và “nhóm lợi ích”, đương nhiên đã gắn với
cán bộ có chức quyền, và dừng lại ở đó, không đi xa hơn về chính trị,
thì bản thân việc phá hỏng niềm tin cũng đã là chính trị rồi.
Tự diễn biến, tự chuyển hóa là một sự thay
đổi, tự thay đổi, mà chủ yếu muốn nói ở đây là đối với lĩnh vực chính
trị, có thể theo hướng tốt, hoặc theo hướng xấu. Tốt xấu là so với cái
gì, căn cứ vào cái gì để nói tốt hay xấu? Thường thì mọi người vẫn hay
lấy ý muốn chủ quan của mình để làm căn cứ. Phương pháp tiếp cận đó chưa
phải là khoa học. Những ý muốn chủ quan, giáo điều, bảo thủ, không đủ cơ
sở khoa học, thì chưa phải là căn cứ khoa học, cùng lắm thì đó cũng mới
là ý kiến tư biện có lô-gich. Nếu diễn biến và chuyển hóa theo
hướng tốt thì chẳng có gì đáng phải lo ngại. “Tự diễn biến”,
“tự chuyển hóa” đáng lo là sự thay đổi của chế độ chính trị theo hướng
xấu, nói cách khác đó là một sự thoái hóa nghiêm trọng về chính trị. Thế
nào là sự thoái hóa về chính trị? Trước tiên thử xem thế nào là một nền
chính trị tốt? Đó phải là một nền chính trị chân chính, dân chủ và tự
do, dân là chủ, do nhân dân làm chủ, nhà nước là công cụ bảo vệ và phục
vụ nhân dân, bảo đảm đầy đủ các quyền con người và quyền dân chủ,
con người được thật sự tự do về
tư tưởng, về ngôn luận và các quyền tự do khác trên mọi lĩnh vực của đời
sống xã hội, chính trị ổn định và tác động tích cực cho kinh tế phát
triển, văn hóa lành mạnh và nhân văn, mọi người hạnh phúc. Nếu tự diễn
biến, tự chuyển hóa theo hướng tạo ra một nền chính trị tốt như vừa nói
thì chẳng có gì đáng ngại, mà là cần thiết, là mong muốn, kể cả phải
thúc đẩy nữa. Đó mới là XHCN chân chính. Còn nếu “tự diễn biến”, “tự
chuyển hóa” theo hướng xấu, xa rời mục tiêu một nền chính trị tốt, để
hình thành một nền chính trị không chân chính, dã hiệu và mị dân, mất
dân chủ, nhân dân không được làm chủ, không có tự do, không được nhà
nước bảo vệ và phục vụ, mà là đối tượng bị cai trị, bị ức hiếp, tham
nhũng và “lợi ích nhóm” tràn lan, các “nhóm lợi ích” thâu tóm kinh tế và
chính trị, xã hội bị phân hóa giàu-nghèo bất hợp lý và gây nên mất ổn
định, gia tăng sự bất bình và mâu thuẫn xã hội, cuộc sống của nhân dân
không có hạnh phúc, thì cái “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” kiểu ấy
chúng ta không cần, phải ngăn chặn, phải phòng chống. Xa rời mục tiêu
của một nền chính trị tốt để chuyển theo hướng một nền chính trị xấu,
đấy chính là “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” cần phê phán và đề phòng;
cũng chính là sự chệch hướng, xa rời mục tiêu XHCN chân chính và
khoa học. Tôi muốn dùng chữ “chân chính” và “khoa học” để phân biệt với
“CNXH” giả hiệu và ngộ nhận, ảo tưởng. Điều đó là rất đáng lưu
ý, bởi vì, như tôi hiểu, trong tư duy cũ, từ Liên-xô và Trung Quốc đã
tác động vào Việt Nam ta, cách hiểu, cách nghĩ về CNXH có nhiều điều
không đúng khoa học, không đúng theo cách tư duy của K.Marx, đến nay qua
đổi mới ta đã điều chỉnh khá nhiều, nhưng vẫn còn không ít vấn đề cần
phải đổi mới nữa, một cách căn bản (sẽ bàn sau, trong các chuyên đề
khác).
“Tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” theo
hướng xấu do cái gì gây nên? Có ý kiến muốn nhấn mạnh nguyên
nhân do sai lầm về nhận thức. Có nguyên nhân ấy thật! Nhưng nếu đó là
nhận thức của một người bình thường thì tác động không nhiều, vì họ
không có quyền lực để áp đặt, và vì nhận thức của cộng đồng xã hội có tư
duy không dễ bị mê hoặc, lừa phỉnh. Cái đáng lo là nhận thức của
lãnh đạo, của những người có quyền lực, có thể áp đặt tư duy
của mình lên cộng đồng. Như vậy, cái chính ở đây là lãnh đạo
phải lo giữ mình, chứ không phải bận tâm nhiều về việc các cá nhân nào
đó nói ý kiến khác lãnh đạo. Nói đi rồi cũng phải nói lại để
góp cho cái nhìn toàn diện hơn. Một người nào đó nói khác ý kiến lãnh
đạo thì lãnh đạo hoàn toàn có quyền phản biện và tranh luận để làm rõ
chân lý. Đó là sự phản biện khoa học, rất cần thiết. Chứ tại sao không?
Tại sao người khác thì được nói ý kiến phản biện của mình còn nhà lãnh
đạo thì không được? Nếu vậy thì mất dân chủ ngược. Thật là không công
bằng khi thấy một nhà lãnh đạo nào đó có ý kiến phản biện lại, tranh
luận lại thì cho rằng ông ấy mất dân chủ, ông ấy áp đặt. Chỉ có điều là,
đối với khoa học, thì phải khách quan và bình đẳng, lãnh đạo hay người
bình thường đều bình đẳng như nhau, bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau, tôn
trọng ý kiến khác mình, không ai áp đặt cho ai, không được quy chụp
nhau, đó là thái độ khoa học và
ứng xử có văn hóa, biết khoan dung và rộng mở, tôn trọng sự đa dạng
trong văn hóa và trong tư duy. Đó là con đường tiếp cận chân lý, con
đường phát triển nhân tố con người – cái lõi quan trọng nhất đối với mọi
sự phát triển, cũng như đối với những cuộc “cách mạng” xã hội sâu sắc
bậc nhất. Xã hội ta rất cần những người lãnh đạo sẵn sàng đối thoại,
tranh luận với mọi người. Với cách đó, các ý kiến đúng của đôi bên sẽ
được lan tỏa và góp phần hoàn thiện tư duy lẫn nhau, cho cả cộng đồng.
Nếu lãnh đạo có nhiều ý kiến đúng thì sự lan tỏa sẽ lớn và rất cần cho
xã hội. Nếu lãnh đạo có ý kiến sai hoặc chưa đúng thì sẽ sớm được điều
chỉnh, cũng là có lợi, vừa lợi cho việc chung, vừa lợi cho chính các
lãnh đạo ấy. Mặt khác cũng là tạo điều kiện để nhân dân phát huy quyền
dân chủ, dễ đánh giá và lựa chọn những người lãnh đạo.
Như phần trước của bài viết đã nói, “tự diễn
biến”, “tự chuyển hóa” đáng lo nhất thuộc về nguyên nhân do “lợi ích
nhóm” gây nên. Nó không phải từ lời nói, mà từ việc làm, từ hành động.
Nó phá vỡ các nền tảng, các trật tự. Các “nhóm lợi ích” có thể vẫn nói
những lời, hô to những khẩu hiệu tưởng như “quan điểm lập trường” vô
cùng vững vàng. Nhưng họ làm khác. Nói kiểu này nhưng làm kiểu khác, nói
một đường làm một nẻo. Đó cũng là cách hoặc do bị ngộ nhận, hoặc là
“đánh lạc hướng” mà những người “ngây thơ” dễ bị lầm tưởng, mất cảnh
giác. Lâu nay, khi nói đến chuyện đấu tranh chống “tự diễn biến”, “tự
chuyển hóa” thì các nhà tuyên truyền thường tập trung vào những người có
ý kiến khác với lãnh đạo, khác với văn bản, nghị quyết, nhất là về quan
điểm, chứ ít người nhấn mạnh về “lợi ích nhóm” và nạn tham nhũng – cái
đang hằng ngày hằng giờ làm sụp đổ lòng tin, tức là sụp đổ nền tảng
chính trị.
Các nhà tuyên truyền thì cho rằng, chống “tự
diễn biến”, “tự chuyển hóa” là đấu tranh về quan điểm (chứ không phải
hành động?). Nói quan điểm là để ngăn chặn hành động sai, mục đích chính
là vậy, chứ nếu không cần quan tâm đến hành động thì lời nói chỉ là
chuyện “gió bay”. Quan điểm cũng là quan trọng, quan điểm sai cũng cần
phải “đấu tranh”, nhưng hành động mới là quan trọng hơn, quan trọng
nhất. Khi buộc phải dùng từ “đấu tranh” về quan điểm như các văn bản
chính thống đã nêu, tôi muốn viết chữ ấy trong ngoặc kép là nhằm tránh
sai lầm về phương pháp mà lâu nay ta vẫn gặp. Nó là sự thuyết phục lẫn
nhau chứ không phải là sự áp đặt và quy chụp, càng không được dùng biện
pháp hành chính để đối phó. Trong các quan điểm khác với lãnh đạo ấy có
nhiều động cơ khác nhau mà phải phân tích rất kỹ và ứng xử phù hợp mới
có hiệu quả thiết thực, nếu không, đôi khi lợi bất cập hại. Có người có
động cơ xấu, chống cộng cực đoan, muốn chống phá, muốn gây mất ổn định
tư tưởng để dẫn đến mất ổn định chính trị, thì đúng là phải đấu tranh
vạch rõ cái sai để cho mọi người cùng hiểu. Mà ngay cả đối với loại này
vẫn phải có cách trình bày rõ cơ sở khoa học của vấn đề một cách thuyết
phục, chứ không phải “đao to búa lớn” mà có kết quả. Trường hợp khác,
đối với những người do cách hiểu, do nhận thức thì càng cần phải làm rõ
cơ sở khoa học để thuyết phục nhau bằng chân lý. Chưa thuyết phục được
thì thuyết phục nữa. Không đủ sức thuyết phục thì yếu kém của người nói,
chứ đừng đổ lỗi cho người nghe. Trường hợp khác nữa là những ý kiến mới,
khác với quan điểm đã có, khác với lãnh đạo, nhưng đúng, có cơ sở khoa
học, cần được khuyến khích, trân trọng và lắng nghe một cách cầu thị,
tiếp thu để hoàn thiện hoặc điều chỉnh đường lối. Đó chính là sự phản
biện xã hội đối với các chủ trương đường lối mà chúng ta rất cần, trong
một xã hội dân chủ. Lắng nghe những ý kiến khác ấy-đó chính là dân chủ
và khoa học. Mà dân chủ và khoa học thì vừa là mục tiêu vừa là động lực.
Nếu không có những ý kiến khác ấy thì xã hội sẽ một chiều, không còn sự
đa dạng văn hóa, mất sức đề kháng và mất sức sống, giống như thế giới tự
nhiên sẽ tàn lụi dần khi bị triệt tiêu tính đa dạng sinh học. Đừng chủ
quan nghĩ rằng, mọi cái đã nêu ra đều đúng và đúng mãi. Nghĩ vậy là
không duy vật, cũng chẳng biện chứng. Nói thì duy vật và biện chứng mà
làm thì duy tâm và siêu hình. Thỉnh thoảng tôi thấy có bài viết
hoặc nói nhân danh bảo vệ Đảng và bảo vệ chế độ, nhưng toàn đi “trên
mây”, tung hô ca ngợi thành tích một chiều và cường điệu, hô vang các
khẩu hiệu. Kiểu ấy chẳng những không thuyết phục được ai mà còn làm
người ta chán, thậm chí nguy hiểm hơn nữa là vô tình “đẩy” đến sụp đổ
khi mà tình thế đang đứng trước một bờ vực. Nếu người làm tuyên
truyền không đủ trí tuệ và tầm văn hóa thì rất dễ đẩy tất cả mọi người
có ý kiến khác về phía đối lập, làm cho đảng và nhà nước bị cô lập, giảm
uy tín về trí tuệ và văn hóa, gây nên sự xơ cứng và thụ động cho hệ
thống chính trị và cho cả xã hội, trong khi rất cần sự năng động, chủ
động và liên tục khai hóa văn minh. Công tác tư tưởng, xét cho đến cùng,
chỉ có lợi và đáng làm khi nó là công việc khai phá văn minh, nâng đở
cái tốt và cái đẹp, chống lại sự kìm hảm lạc hậu, cái xấu và cái ác, chứ
không phải là “cảnh sát tư tưởng”, làm cho một tập thể đảng và tầng lớp
trí thức bị thụ động, từ đó mà lan ra làm cho một dân tộc phải thụ động.
Nói gọn lại là phải khai phá văn minh, chứ không được ngu dân. Còn đối
với những người hầm hồ, chưởi đổng, ngôn ngữ “chợ búa” hoặc cố tình
xuyên tạc, nói xấu người khác và nói xấu các tổ chức, thì có lẽ cũng
chẳng đáng ngại lắm. Tự họ đang tích cực hạ thấp và vô hiệu hóa chính họ
đó thôi, kể cả đối mặt với pháp luật nữa nếu như họ vu cáo. Với trình độ
dân trí của ngày nay thì nói chung cán bộ và nhân dân sẽ không khó khăn
lắm để hiểu đâu là chính đâu là tà.
Chuyện tự diễn biến, tự chuyển hóa, lần này
xin được góp một số ý kiến như vậy.
Quảng
|